28
idishga solinadi, tarkibidagi havo pufakchalarini yo‘qotish
maqsadida u
aralashtiriladi va shtikovkalanadi. Keyin qumning to‘liq suvga solingan holatidagi
hajmi o‘lchanadi-
V
N
.
Agar qumning dastlabki hajmi –
V
V
bo‘lsa, u holda qumning
shishish koeffifsienti quyidagi formula orqali aniqlanadi:
Nam holatdagi qumni hajm bo‘yicha dozirovkasida,
uning shishini inobatga
olish zarur. Qumni hajm bo‘yicha ta'minlashda shishish koeffitsienti-K ga
ko‘paytirish lozim.
Uch xil turdagi qumning shishish koeffitsientining namlikka bog‘liqligi 5.19-
rasmda keltirilgan. Shishish koeffitsientini quruq qumning uyilma hajmiy og‘irligi-
D
c
va nam qumning uyilma hajmiy og‘irligi-D
v
bilan aniqlash mumkin. Bir hajmli
qumdagi namlik miqdori quyidagini tashkil etadi:
U holda shishish koeffitsienti quyidagicha ifodalash mumkin:
Agar D
c
quruq qumning og‘irligini-W, uning
uyilma zichligi- V
H
ga nisbatini
ifodalasa, u holda koeffitsientni ikkala ifodasi ham bir xil bo‘ladi.
