237
O„zbekistonning tuproq-iqlim
haroitini hisobga olib, beda janubiy
viloyatlarda fevralning oxirida, markaziy viloyatlarda - martning birinchi o„n
kunligida va shimoliy viloyatlarda - martning ikkinchi o„n kunligida ekiladi.
Ekish usuli va me‟yori. Beda sof holda yoki boshqa yem-xashak o„simliklar
bilan qo„shib ekiladi. Beda sof holda oddiy don ekadigan seyalkada, gektariga 12-
16 kg dan 2-3 sm chuqurlikka yoppasiga qatorlab ekiladi.
Ekilgan yili bedani
birinchi o„rimidan kam hosil olinadi, shuning uchun har xil o„simliklar bilan
qo„shib ekiladi. Beda bahordi yoki kuzda qoplovchi o„simliklar: xashaki bug„doy,
arpa, suli, javdar, tritikale bilan qo„shib ekiladi. Bedani gektariga 14-16 kg, don
ekinlarini esa 40-60 kg miqdorida ekish tavsiya yetiladi.
Bu aralashma
yoppasiga qatorlab ekiladi, qator orasi 13-15 sm bo„ladi,
ekinlar qator almashib joylashadi, don-o„t ekadigan seyalkada ekiladi. Beda bir
yillik dukkakli o„tlar shabdar va bersim bilan ham qo„shib ekiladi. Bu
o„simliklarning ekish me‟yori 8-10 kg, bedaniki 10-12 kg.
Beda sudan o„ti bilan qo„shib ekiladi. Bedaning ekish me‟yori 16-20 kg,
sudan o„ti 12-14 kg ekiladi. Bedaning birinchi yilgi hamma o„rimida sudan o„ti
bo„ladi, chunki u bir yillik ko„p o„rimli o„simlikdir.
Gektaridan olinadigan hosil
ancha oshadi va etishtirilgan ko„kat yoki pichan tarkibida oqsil va ozuqa birligi
nisbati zootexniya talabiga to„g„ri keladigan bo„ladi. Beda ko„p o„illik dukkakli va
qo„ng„irbosh o„tlar bilan ham qo„shib ekiladi. O„zbekistonda ko„pincha bedaga
qizil sebarga, bargak, qashqarbedasi, bug„doyiq , oq so„xta,
mastak kabi
o„simliklar qo„shib ekishga tavsiya qilingan. Bu aralashma madaniy
sug„oriladigan yaylov barpo etish uchun tavsiya qilinadi. Bedani o„sib turgan
makkajo„xori, jo„xori va g„o„za
qator orasiga ekish ham mumkin, ammo bunda
hosili acha kamayadi. Bu ekish usuli kam qo„llaniladi.
