239
Bedani o„rish. Bedani o„z vaqtida o„rib olish eng muhim tadbirlardan
biridir, chunki olinadigan
hosil va oziqning sifati,to„yimliligi o„rish muddatiga
bog„liq. Beda tarkibidagi organik moddalarning miqdori uning rivojlanish davriga,
yoshiga va naviga bog„liq.
Beda naviga, yoshiga, o„suv davrining davomiyligiga
qarab janubiy tumanlarda 5-7, shimoliy tumanlarda 3-5 marta o„rib olinadi. Bedani
gullash davri boshlarida o„rish tavsiya qilinadi. Ammo, bu davr ozuqani eng sifatli
bo„lgan davri hisoblanadi. Poya o„sish davrida bedada yoshiga qarab 21,4-25,4%
oqsil mavjud, 10% shonaga kirganda 19-22,1%. 50% shonaga kirganda 18,3-
19,3%, 10% gullash davri boshlanganda 17,9-16,8%, 10% gullaganda 15,8-15,4%
bo„ladi. Shonalash davrining boshlanishida ko„kat sifati yuqori bo„lgani bilan hosil
yuqori bo„ladi. Shu o„zgarishlarni
hisobga olib, eng qulay o„rish muddati
aniqlanishi lozim. Bedaning hamma o„rimlarini bir davrda o„rish
mumkin emas,
chunki bunday holda beda yaxshi rivojlanmaydi, siyraklashadi.
Beda yer yuzidan 5-6 sm balandlikda o„riladi, bu begona o„tlarni ham yo„q
qilishga yordam beradi. Beda tirgakli yoki (KPT-6, KS-2,1, KUF-1,8, KPV-3)
osma mexanizmlar yordamida o„riladi. O„rilgan beda yozda 2-3 soat, kuzda va
bahorda 5-6 soatdan keyin GK-1, GBU-6 haskash bilan yig„iladi va quritishga
yoyiladi. Namligi 35% gacha kamayganda beda saqlanadigan
joylarga tashiladi
g„aramlanadi, saqlanadigan bedaning namligi 17-20% bo„ladi. Beda quritilib
maydalanadi, presslanadi.
