Hosilga ta‟sir qiladigan omillarni uch guruhga bo„lish mumkin

Download 7.59 Mb. Pdf ko'rish
bet	9/286
Sana	28.02.2023
Hajmi	7.59 Mb.
	#43838

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 286

Bog'liq
1.Osimlikshunoslik darslik
individual loyiha 1, ma\'naviyatshunoslik fanidan mustaqil ishi, 24,25-20 ТМО, Bo\'sh o`zlashtiruvchi

2. Qisman boshqarish mumkin bo„lgan omillar - yer
3. Boshqara oladigan omillar

Hosilga ta‟sir qiladigan omillarni uch guruhga bo„lish mumkin:

1. Boshqarilmaydigan omillar - issiq haroratning davom etishi, kechki
sovuqning tushishi, quyosh nurining ta‟siri, foydali harorat yig„indisi, shamol
tezligi, havoning nisbiy namligi, yog„ingarchilik miqdori, yog„ingarchilikning
oyma-oy taqsimlanishi, yog„ingarchilikning tezligi, do„l, qishki harorat, qor
qalinligi, tuproq relefi.
2. Qisman boshqarish mumkin bo„lgan omillar - yer yuzida qorni tekislash,
taqsimlash, tuproq namligi, fitotsenozdagi havoning namligi, suv va shamolning
tuproqni yemirishi, tuproq chirindisining miqdori, tuproq muhiti, tuproqning
mikrobiologik faolligi, tuproqning oziqa elementlari bilan to„yinganligi,
tuproqning suv bilan to„yinish kompleksi.
3. Boshqara oladigan omillar - ekin turi, nav, begona o„tlar bilan ifloslanish
darajasi, o„simlikni kasallik va zararkunandalar bilan zararlanganligi, tuproqni
azot, fosfor, kaliy va kalsiy hamda mikroelementlar bilan ta‟minlanishi, tuproq
muhitini o„zgartirish, tuproqning havo o„tkazishini yaxshilash (tuproqqa asosiy,
ekishdan oldin va parvarishlash jarayonida ishlov berish).
O„simlikning rivojlanishi uchun yog„ingarchilik miqdori taqsimlanishi,
foydali harorat yig„indisi, quyosh radiatsiyasi hosilga ta‟sir qiladi, boshqarish
imkoniyati yo„q, bu geografik mintaqalarga bog„liq.
Fanning rivojlanishiga ko„p olimlar o„z hissasini ko„shishgan. Ularning
orasida fotosintez jarayonini yoritib byergan K.A. Timiryazev (1843-1920),
o„simliklariing kelib chiqish markazlarini aniqlagan N.I. Vavilov (1887-1943),

17
dala ekinlarini yangi navlarini yaratgan P.P. Lukyanenko, V.S. Pustovoyt, E.N.
Remeslo, N.V. Sitsin, M.N. Xodjinov va boshqalarni sanab o„tish mumkin.
O„simlikshunoslik fanini rivojlanishida o„zbek olimlaridan akademik A.I.
Imomaliev, M.V. Muhammadjonov, G„.Q. Qurbonov, Z.U. Umarov, H.N.
Atabayeva, R. Oripov, N. Xalilov, S.M. Miraxmedov, M.A. Karimov, K.3.
Zokirov, N.N. Nazirovlar, A.A. Amanov, R. Siddiqov ham o„z hissalarini
qo„shishgan. O„simlikshunoslikda ilmiy ish olib borishda fizika, kimyo, botanika,
tuproqshunoslik, meteorologiya fanlari bilan bog„langan va bundan tashqari
maxsus qishloq xo„jalik fanlariga asoslanadi.

Download 7.59 Mb.

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 286

Download 7.59 Mb.

Pdf ko'rish