: Loyiha boshqaruvida qo’llanadigan metodologiyalarining qisqacha tahlili: PMI PMBOK, PRINCE2, Agile va Lean Six Sigma DMAIC

Download 0,5 Mb.
bet	3/12
Sana	21.05.2024
Hajmi	0,5 Mb.
	#247639

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 12

Bog'liq
1-mustaqil ish

2: Loyiha boshqaruvida qo’llanadigan metodologiyalarining qisqacha tahlili: PMI PMBOK, PRINCE2, Agile va Lean Six Sigma DMAIC
Loyiha boshqaruvining turli xil metodologiyalari mavjud bo’lib, ularning har biri o’ziga xos yondashuvni taklif qiladi.

PMI PMBOK (Project Management Body of Knowledge) loyiha boshqaruvining keng tarqalgan metodologiyalaridan biridir. U loyiha boshqaruvining beshta asosiy bosqichini qamrab oladi: boshlash, rejalashtirish, ijro etish, monitoring va yakunlash. PMBOK shuningdek, integratsiya, qamrov, vaqt, xarajat, sifat, resurslar, kommunikatsiya, risklar va xaridlar kabi bilim sohalarini ham o’z ichiga oladi. Loyiha boshqaruvi uchun PMBOK strukturalangan yondashuvni taklif qiladi, ammo ba’zi loyihalar uchun biroz moslashuvchan emas bo’lishi mumkin.

Agile metodologiyasi, ayniqsa dasturiy ta’minot ishlab chiqish loyihalarida keng qo’llaniladi. U moslashuvchanlik, iterativ ishlab chiqish va mijozlar bilan yaqin hamkorlikni ta’kidlaydi. Scrum, Kanban va Extreme Programming (XP) Agile metodologiyasining mashhur usullari hisoblanadi. Agile yordamida loyiha jamoasi tez-tez o’zgaruvchan talablarga moslasha oladi va doimiy takomillashtirishga intiladi.

Lean Olti Sigma DMAIC (Define, Measure, Analyze, Improve, Control) yondashuvi jarayonlarni optimallashtirish va sifatni yaxshilashga qaratilgan. U isrofni kamaytirish, nuqsonlarni bartaraf etish va mijozlar qoniqishini oshirishga yordam beradi. Loyiha boshqaruvida Lean Six Sigma jarayonlarni tahlil qilish, muammolarni aniqlash va yechimlarni ishlab chiqish uchun qo’llaniladi.
PRINCE2 (Projects in Controlled Environments) Buyuk Britaniyada ishlab chiqilgan loyiha boshqaruvi metodologiyasidir. U 7 ta tamoyil, 7 ta mavzu va 7 ta jarayonga asoslangan holda loyihalarni boshqarishning strukturalangan yondashuvini taklif etadi. PRINCE2 aniq rol va majburiyatlarni belgilaydi hamda loyihaning har bir bosqichida qat’iy nazoratni ta’minlaydi.
3: Loyihani qanday boshlash kerak?
Loyihani muvaffaqiyatli boshlash uchun puxta tayyorgarlik ko’rish va aniq rejaga ega bo’lish muhim ahamiyatga ega. Bunda, boshqaruv yondashuvidan qat’iy nazar, loyihaning nizomini (project charter) ishlab chiqish birinchi qadam hisoblanadi. Loyiha nizomi loyihaning asosiy tafsilotlarini o’z ichiga olgan hujjat bo’lib, u loyihaning maqsadlari, qamrovi, kutilgan natijalari, zarur resurslar, loyiha jamoasi va vaqt chegaralarini aniq belgilab beradi.
Loyiha nizomi loyihaning “tug’ilganlik guvohnomasi” sifatida qaraladi, chunki u loyiha menejeriga tashkilot resurslaridan foydalanish uchun rasmiy ruxsat beradi. Nizom odatda Microsoft Office (PowerPoint, Excel yoki Word) dasturlarida tayyorlanadi va loyiha davomida homiy roziligiga asosan yangilanib boradi.
Samarali loyiha nizomida quyidagi asosiy elementlar aks ettirilishi lozim:
>> Loyihaning asoslari va ehtiyojlari bayonoti: Loyihaning nima uchun zarurligini va qanday muammolarni hal qilishini tushuntirib beradi.
>> Loyihaning maqsadlari: Loyiha orqali erishilishi kutilayotgan aniq va o’lchovli maqsadlarni belgilaydi.
>> Loyihaning chegaralari: Loyiha qamroviga nimalаr kirishi va nimalаr kirmasligini aniqlaydi.
>> Asoslangan biznes keys: Loyihaning moliyaviy jihatlarini, jumladan, xarajatlar, kutilayotgan foyda va natijalаrni hamda ularning kelib chiqish hisob-kitoblarini o’z ichiga oladi.
>> Samaradorlik metrikalari: Loyihaning muvaffaqiyatini o’lchash uchun qo’llaniladigan ko’rsatkichlarni belgilaydi.
>> Loyihaning taxminiy byudjeti: Loyihani amalga oshirish uchun zarur bo’lgan moliyaviy mablag’lar miqdorini aniqlaydi.
>> Vaqt rejalari: Loyiha bosqichlari bo’yicha belgilangan muddatlarni ko’rsatadi.
>> Loyiha ishtirokchilari: Mijozlar, homiylar, loyiha jamoasi va manfaatdor tomonlar haqida ma’lumot beradi.
>> Kutilayotgan natijalar: Loyiha yakunida erishilishi rejalashtirilgan asosiy natijalarni sanab o’tadi.
>> Asosiy risklar: Loyiha boshida aniqlangan potensial xavf-xatarlar va ularni boshqarish strategiyalarini ko’rsatadi.
>> Loyiha muddati: Loyihaning boshlanish va tugash sanalarini belgilaydi.
>> Loyiha yondashuvi: Loyihani amalga oshirish uchun qaysi metodologiya (masalan, an’anaviy, agile yoki gibrid) qo’llanilishini aniqlaydi.
Puxta ishlab chiqilgan loyiha nizomi loyiha jamoasi, manfaatdor tomonlar va homiylar o’rtasida umumiy tushunishni shakllantiradi hamda loyihani muvaffaqiyatli boshqarish uchun mustahkam poydevor yaratadi. Shuningdek, loyiha nizomi loyiha davomida qaror qabul qilish va o’zgarishlarni boshqarish uchun mo’ljal vazifasini o’taydi.

Download 0,5 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 12

Download 0,5 Mb.