“Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal 2022, № 1
164
nazariy, ilmiy amaliy oʻrganilayotganligiga qaramay, ularni ma’no xususiyatlari va qoʻllanilishida
turli xil
fikr-mulohazalarni kuzatish mumkin. Mazkur tahlil ta’lim-tarbiya uchun oʻta muhim sanalib kelinayotgan
tibbiy termin, atama va ibora tushunchalarini ma’no nuqtayi nazardan aniqlashga
yordam beradi deb
oʻylaymiz. Chunki, tibbiy oliygohlarda boshqa fanlar qatori oʻzbek guruhlarida “Lotin tili va tibbiy
terminologiya asoslari” rus guruhlarida esa “Латинский язык и основы медицинской терминологии”
(ayrim
mualliflar, hatto “Lotin tili” deb ham notoʻgʻri ataganlar) fani oʻqitiladi. Bu yerda faning
nomlanishiga Davlat tili nuqtayi nazaridan, albatta, e’tibor berishga toʻgʻri keladi.
Chunki mustaqil Oʻzbekiston Respublikasining Davlat tili Oʻzbek tili ekanligini unitmaslik darkor.
Oʻzbek guruhlari uchun “Lotin tili va tibbiy atamashunoslik asoslari” nomi bilan darslik va oʻquv
qoʻllanmalar yaratish shart va dolzarbligini inobatga olish payti allaqachon kelganligini hisobga olish kerak.
Bu faxr va iftixordir.
Tibbiy oliygohlarda kasbiy tilni oʻqitish, ta’lim-tarbiya
jarayonida ayniqsa, oʻzbek guruhlarida,
oʻqituvchilar “
tibbiy atama” soʻz birikmasini har doim qoʻllab,
“tibbiy termin” iborasini amaliy
mashgʻulot jarayonlarida qoʻllanilishini oʻylab koʻrish kerakligining vaqti keldi deb oʻylaymiz. Bu
tushunchalar oʻrtasidagi farqni ilmiy tahliliy oʻrganib, aniqlashga harakat qilib koʻrmoqchmiz. Buning uchun
termin, atamalar xususida tilshunos tadqiqotchilarning ta’riflarida bayon etilgan fikr-mulohazalarga toʻxtalib
oʻtishni ma’qul koʻrdik.
Biz tahliliy oʻrganmoqchi boʻlgan
termin soʻzi ham tilshunos olimlar tomonidan har xil ta’riflanib,
bisyor tadqiqotlarda
termin soʻzi
lotincha terminus soʻzidan kelib chiqqanligi aytiladi, bu haqiqat.
Ayrim
qarashlarda esa
termin soʻzi
atama soʻzi bilan ma’nodоsh (sinonim) deydiganlar ham yoʻq emas [2 ].
Bizning nuqtayi nazarimizcha, bu fikr munozarali va bahsli deb aytishga toʻgʻri keladi. Leksik xususiyatiga
koʻra terminlar asosan
bir ma’noli boʻlib, ammo tilda koʻp ma’nolilari ham uchraydi, bu holat odatda badiiy
adabiyotda kuzatiladi.
