3 (79) 2021
PEDAGOGIK MAHORAT
43
berdi (rasm “Baliq skeleti” usulining amaliy mashgʼulotni oʻtkazish jarayonida qoʻllanishi. Olingan dalillar
asosida koʻrinadiki, “Baliq skeleti” usuli talabalarning ogʼzaki va tezkor fikrlashini rivojlantirishi egallangan
bilim nazorati tahlilida namoyon boʻldi. “Baliq skeleti” interfaol usulida dars oʻtilgan 14 holatda (66,7%)
klinik bilim egallashda ogʼzaki nutq, 6 holatda (28,6%) esa klinik mushohada koʻnikmalari shakllandi,
bundan anglash mumkinki, usul mashgʼulotning faqat nazariy qismi uchun muhim boʻlib, amaliyot
koʻnikmalarini egallash uchun yetarli darajada ahamiyatga ega boʻlmaydi.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
nazariy
amaliy
I guruh
II guruh
2-rasm. “Baliq skeleti” va “Uch pogʼonali intervyu” usulining amaliy mashg’ulotni oʻtkazish
jarayonida qoʻllanishi
Dars jarayonida oʻzlashtirish natijalari boʻyicha 2-guruhdagi talabalarda 1-guruhdagi talabalarga
nisbatan sezilarli ijobiy oʻzgarishlar kuzatildi. “Bemor” rolini ijro qiladigan talabalar kasallikning belgilarini
imkon qadar chuqur oʻrganishga, subyektiv maʼlumotlarni oʻzlashtirishi 75% ga yetganligi aniqlandi, bu
rolni ijro qilmagan talabalardan ishonarli darajada 48% farq kuzatildi (r<0,005), “vrach” rolini bajaruvchi
talabalarda esa subyektiv maʼlumotlar bilan bir qatorda obyektiv maʼlumotlar - palpatsiya. perkussiya,
auskultatsiya koʻnikmalarini puxta oʻrgandilar va amaliy koʻnikmani bajarish 78% ga yetdi, fizikaviy
tekshirish usuli boʻyicha oradagi farq 50%ni tashkil qildi (r<0,005).
“Shifokor” rolini ijro qilgan talabalarning amaliy koʻnikmani bajarish jarayonida oʻzaro faollashuvi
yaqqol sezildi. Shuningdek, laborator-instrumental tekshirishlarning natijalarini oʻzlashtirishi talabalarda
27% ga ortganligi, bemorning oldida oʻzini tutishni oʻrganishiga yordam berdi (2-rasm).
“Ekspert” rolini ijro qiluvchi talabalar ijobiy yutuqlar bilan birgalikda yoʻl qoʻyilgan xato-
kamchiliklarni oʻz vaqtida payqab, buning oldini olish yoki bartaraf qilishning tezkor choralarini nisbatan
puxta oʻrgandilar. Usulning kamchilik tomoni shundaki, hamma ishtirokchilar dars jarayoniga faol qatnasha
olmadi. Bundan kelib chikadiki, “Uch pogʼonali intervyu” usuli talabalarni erkin fikr yuritishiga imkon
berib, klinik tafakkurini va amaliy koʻnikmalarini oʻzlashtirish koʻrsatkichini oshiradi.
I guruhdagi talabalarda klinik holatlarni tahlil qilishda tezkorlik 21% ga ishonarli darajada ortdi
(r<0,05), dars davomida oʻzlarini nisbatan erkin his qilishdi, yutuq va kamchiliklarni oʻzaro tahlil qilishni,
mustaqil fikrlashni oʻrgandilar, amaliy bilimlarni oʻzlashtirish koʻrsatkichi II guruhdagi talabalardan sezilarli
ortda qolganligi aniqlandi (r<0,005).
Yuqoridagi olingan natijalar tahlili dalolat beradiki, “Baliq skeleti” usuli talabalarning nazariy bilimini
mustahkamlashga, tezkorlikka oʻrgatadi, “Uch pog‘onali intervyu” usuli esa klinik mushohada qilishga va
amaliy koʻnikmalarni egallashiga yordam beradi.
Bundan kelib chiqadiki, “Baliq skeleti” usuli amaliy mashg‘ulotlarning nazariy qismini, “Uch
pog‘onali intervyu” usuli esa amaliy qismini oʻtish uchun qulay.
