element ko’rinishida kattalashtirilgan masshtabda tasvirlanadi va undan hamma
o’lchamlar va boshqa ma’lumotlar ko’rsatiladi. To’g’ri
burchakli rezba nostandart
bo’ladi. (15.6-chizma).
Rezbaning konstruktiv va texnologik elementlar.
Tashqi rezbani alohida standartda strejinni birma - bir dumalatib yoki rezbalik
kesgich, freza va plashka yordamida kesiladi. Ichki rezbani ko’proq metchik yoki kesgich
yordamida kesildi. Plashki va metchik oldindan tayyorlangan
sterjinga va oldindan
tayyorlangan teshikga rezba kesish uchun qo’llaniladi. (15.10-chizma a,b).
15.10-chizma
Rezba kesadigan asboblik chiqish qismi rezba sbegini hosil qiladi – bu profili to’liq
bo’lmagan va asta sekin kamayib boradigan qism. Sbeg rezbaning ishchi qismi
xisoblanmaydi. Shuning uchun buyumning rezba kesilgan
qismini aniqlashda hisobga
olish kerak. Bundan tashqari sterjinda rezbani kesilmagan qismini nazarda tutish kerak.
Bu sterjinni sbegini oxiri bilan tayanch yuzani (sirtni) orasidagi rezba kesilmagan qismi.
Rezbani sbegi va rezba kesilmagan qismi birgalikda rezba kesib etkazilmagan qismini
hosil qiladi. Sterjinnning hamma uzunligida yoki teshikda sifatli rezba hosil qilish uchun
halqasimon ariqcha bajariladi. Rezba kesuvchi asbobning
rezba qirquvchi qismi shu
xalqasimon ariqchadan chiqadi. Sterjindagi xalqasimon ariqchani diametri dt,
kesilayotgan rezbani ichki diametidan kichik yoki teshikdagi xalqasimon o’yiqchani
diametri du, rezbaning tashqi diametrida katta bo’lishi kerak.(15.11-chizma a,b).
Rezbalik buyumning kerakli konstruktiv elementlaridan
biri faska-silindrik yoki
konussimon sterjinlarni yoki teshikni qirrasini konus ko’rinishida kesish.(15.11-chizma
a,b,g).
11-chizma
Faska buyumlarni biriktirishni osonlashtiradi, ularni tashqi ko’rinishi yaxshilaydi,
buyumning ko’ndalang kesimidagi kesuvchi o’tkir qirrani yo’qotadi. Rezbani yaroqsiz
holga kelishdan saqlaydi. Ayrim hollarda yuqorida keltirilgan xollarni bo’lmasligi uchun
sterjinni uchi shar ko’rinishida kesiladi. (15.11-chizma, v).
