51
Yomg‘ir chuvalchanglarining teri muskul xaltasining tuzilishi
. Teri –
muskul xaltasining tuzilishini o‘rganish uchun chuvalchangning ko‘ndalang kesimidan
tayyorlangan mikropreparatlarni mikroskop ostida kuzatish kerak.
Yomg‘ir chuvalchangining terisi juda yupqa kutikula bilan qoplangan, shu
sababli o‘zidan namlikni osongina o‘tkazadi. Kutikulaning ostida
bir qavatli silindrik
epiteliy hujayralari – epidermis yotadi. Uning ostida esa xalqasimon va bo‘ylama
muskullar joylashgan. Terida bir hujayrali har xil bezlar mavjud.
25- rasm. Yomg‘ir chuvalchangining tashqi tuzilishi:
a) 1-jinsiy teshiklar; 2-belbog‘cha; 3-yon tuklar, b) 1-kutikula; 2-gipoderma; 3-ichak; 4-qorin
qon tomiri; 5-qorin nerv tuguni; 6-tana bo‘shlig‘i; 7-xalqasimon muskullar; 8-bo‘ylama muskullar; 9-
elka qon tomiri; v). 1-xalqum usti nerv tuguni; 2-xalqum osti nerv tuguni; 3-xalqum; 4-yurak; 5-tana
bo‘shlig‘i; 6-elka qon tomiri; 7-jig‘ildon; 8-ichak; 9-qorin nerv zanjiri; 10-qizilungach; 11-oshqozon
Ular shilliq moddalar ishlab chiqib, terini namlab turadi. Teri ostida strukturasiz
bazal parda, so‘ngra halqasimon va bo‘ylama muskullar yotadi. Teri – muskul xaltasi
selomdan mezoderma hisobiga hosil bo‘lgan bir qavatli epitellial hujayralar – seloteliy
(boshqacha qilib aytganda endoteliy) yordamida ajralib turadi. Tana devori va terida
qon tomirlarning kapillyarlari qalin to‘r shaklida yotadi va nafas olish bilan bir qatorda
modda almashish jarayonida ham aktiv qatnashadi.
