|
A s daminov, B. S. SalimovBog'liq zoologiyaQon aylanish sistemasi.
Yurak 3 kamerali: 2 ta yurak bo’lmasi, 1
ta yurak qorinchasidan tashkil topgan bo’lib, ko’krak qafasining oldingi
qismida (ventral) qorin tomonda joylashgan. Yurak qorinchasi
amfibiyalarnikiday chala to’siq bilan bo’lingan bo’lib, o’ng (venoz) va
chap (arterial) qorinchaga ajralgan. Arterial konus reduksiyalangan,
venoz sinusi esa o’ng yurak bo’lmasiga qo’shilgan. Arterial sistemasida
o’zgarishlar yuz bergan. Avvalo yurak qorinchasidan mustaqil holda
uchta qon tomiri chiqadi. Gavdaning keyingi qismidan venoz qon dum,
chanoq va son venalariga yig’iladi. Bularning bir qismi buyraklarga
kirib, buyrak qopqa sistemasini hosil qiladi va ulardan keyingi toq
venani hosil kiladi. Qolgan venoz qon qorin venasiga yig’iladi, jigarda
jigar qopqa venasini hosil qiladi. Jigarda venoz qon keyingi kovak
venaga qo’yiladi. Keyingi kovak vena o’ng yurak bo’lmasiga qo’yiladi.
Gavdaning bosh qismidan venoz qon juft buyinturuq venaga qo’yilsa,
oldingi oyoqlardan umrovosti venalariga to’planadi. Bular qushilib, juft
oldingi kovak venani hosil qiladi. O’pkalarda qon o’pka venasi nomi
bilan kelib, chap yurak bo’lmasiga ochiladi.
Nerv sistemasi va sezuv organlari:
nisbatan yaxshi rivojlangan.
Oldingi miya nisbatan katta, qopqog’ida kul rang moddasi bor. Miyacha
yaxshi rivojlangan. Eshituv organi ichki va o’rta quloqdan iborat.
Ko’zlari xarakatchan, kovoklari bor. Ko’zining o’rta burchagida o’rta
qovoq xam bor.
Ovkat xazm kilish organlari
og’iz bushlig’idan boshlanadi.
Og’iz
bushlig’ining turida xarakatchan, muskulli tili bor. Og’iz bushligi
qizilungachga, u oshqozonga,u 12 bormoqli ichakka, so’ng ingichka
ichaklarga ochiladi. Yo’gon va ingichka ichak oralig’ida ko’richak
joylashgan ( kurtak tariqasida). Jigarning ut suyuqligi va oshqozonosti
bezlarining chiqarish yo’llari ingichka ichak bo’shlig’iga ochiladi.
|
| |
