107
ichki. Kopulyativ organi bor. Bularga
janubiy Amerikada yashovchi
chervyagalar va Janubi-sharkiy Osiyoda tarqalgan seylon ilon balig’ini
vakil qilib olsak bo’ladi.
2.
Dumlilar.
280 ga yaqin turi bor. Asosan shimoliy Yaqin Sharqda tarqalgan.
Gavdasi uzunchoq, yaxshi rivojlangan dumi bor.
Bularga tritonlarni,
karpat olovli salamandra, yapon salamandrasini vakil qilib olsak bo’ladi.
3.
Dumsizlar -
2100 ga yaqin turi bor.
Boshi yalpoq, tanasiga tutashgan, dumi
yo’q, orqa oyoqlari oldingisiga nisbatan 2-3 marta kattaroq.
Bularga
baqalar,
qurbaqalar,
kvakshalar,
jerlyankalar
vakil
bo’ladi.
O’zbekistonda 2 ta tur amfibiya - ko’l baqasi va yashil qurbaqa
uchraydi. Rasm 13.14.15
58-rasm.
Baqa
skeleti
108
1.
Ko’z kosasi; 2 Peshona – tepa suyagi;
3 Jag’arosuyak; 4 Jag’ suyagi; 5 Yonoq-kvadrat suyagi;
6 Bosh suyagini ensa qismi; 7
Yelka suyagi;
8 Bilak va tirsak suyagi; 9 Bilaguzuk suyaklari;
10 Kaft va barmoq suyaklari (I, II, III, IV, V);
11Kurak suyagi; 12Ko’krak umurtqalari; 13 Dumg’aza;
14 Urostil; 15 Yonbosh; 16 Qo’ymich; 17 Son;
18 Boldir; 19 Tovon;
20 Oshiq; 21 Kaft; 22 Barmoq (I, II, III, IV, V);
23 VI
Barmoq rudimenti
59-rasm. Kul baqasi
1.
burun tishigi; 2 kulok(nogora pardasi); 3 rezonator; 4 terining
tanaga
yopishgan kismi; 5 anus;
109
60-rasm . Baqaning ichki tuzilishi.
1.
ogiz; 2 oshkozon; 3 oshkozon osti bezi; 4 jigar; 5 ut pufagi;
6 ingichka ichak; 7 yugon ichak; 8 siydik yuli; 9 kloaka; 10 yurak;
11 bosh miya; 12 orka miya; 13 buyrak;14 siydik kanali gonada;
NAZORAT SAVOLLARI.
1.
Sudralib yuruvchilarning teri qoplami qanday tuzilgan?
2.
Reptiliyalarning nerv sistemasi qanday tuzilgan?
3.
Sudralib yuruvchilarning nafas olish organi bo’lib nima xizmat
qiladi?
4.
Tez kaltakesakning ovqat hazm qilish sistemasini tushuntirib
bering.
5.
Sudralib yuruvchilar sinfining ko’payishi va rivojlanishini aytib
bering.
6.
Sudralib yuruvchilarning sistematikasini ayting.
