A s daminov, B. S. Salimov

110 
22-M A SHG’ U L O T
 
 
 
XORDALILAR -TIPI – HORDATA 
UMURTQALILAR K/T - VERTEBRATA 
SUDRALIB YURUVCHILAR SINFI - REPTILIA 
VAKIL - CHO’L AGAMASI - AGAMA 
Darsning 
maqsadi. 
Cho’l 
agamasi 
misolida 
sudralib 
yuruvchilarning morfo-fiziologik tuzilishi bilan tanishish. 
Kerakli jihozlar:
Yangi o’ldirilgan yoki formalinda saqlangan 
kaltakesak, vannochka-jomcha, skalpel, qaychi, xar xil ignalar, pinset-
kisqich, priporovka qilish ignasi, paxta, doka, ro’molcha (namoyish 
qilish uchun ho’l preparatlar, tashqi va ichki tuzilishi chizilgan 
tablisalar). 
 
 
Vazifa 
 
 
 
1). Agama yoki tez kaltakesak misolida sudralib yuruvchilar tashqi 
tuzilishdagi xarakterli xususiyatlar bilan tanishing. 
2). Kafedrada mavjud preparatlar yordamida har hil sistematik 
gruppalarga doir sudralib yuruvchilar bilan tanishib chiqish va 
sistematikani sxemasini chizish. 
3). Agama yoki kaltakesakning ichki tuzilishini o’rganish va 
rasmini chizish. 
4). O’zbekiston xududida tarqalgan zaharli ilonlar bilan tanishib 
chiqish.
 
Tashqi tuzilishi
. Gavdasi 5 qismdan: bosh, bo’yin, tana, dum va 
oldingi va keyingi oyoqlaridan iborat. 
Terisi shox tangalar bilan qoplangan bo’lib, tashqi tomondan shakli 
har xil, hatto gavdaning turli joylarida tangachalar turli ko’rinishda 
bo’ladi. Bosh qismi mayda tangachalar bilan qoplangan. 
Tumshuqning ichida bir juft tashqi burun teshiklari bor.1 juft ko’z 
ikki yon tomonda joylashgan bo’lib, pastki va ustki qovoqlar va 
yumgich pardasi bo’ladi. Ko’zining orqasida nog’ora pardali quloq 

111 
teshiklari joylashgan. Kloakaning tashqi teshigi dumining asosida 
joylashgan. 
Terida teri bezlari yo’q, shuning uchun u doimo quruq. quloq, 
yog’simon sekret ajratuvchi maxsus teri bezlarining faoliyati 
hayvonning jinsiy faoliyati bilan bog’liq. Kaltakesaklarning turiga qarab 
bu bezlar turli joylarda joylashgan. Masalan: agamada qorinning keyingi 
qismida tangacha dog’ holida bo’lib, bu ayniksa, erkaklarida yaqqolroq 
ko’rinadi. 

Download 4,99 Mb.