63
bilan 20-30 minut fiksirlanadi va ma’lum vaqt davomida u yoki bu
boʻyoq bilan boʻyaladi. Keyin preparat ehtiyotlik
bilan kristallizatorda
suvda yuviladi. Preparat suv tiniq boʻlib qolguncha bir necha marta
yuviladi. Tayyor boʻlgan preparat havoda quritiladi.
Mikroorganizmlar hujayrasi immersion ob’yektivda okulyarga
oʻrnatilgan okulyar toʻridagi kvadratlardan sanaladi. Preparatni diagonal
boʻyicha u yoq bu yoqqa surib, toʻrdagi 50-100 ta kvadratdagi (kamida
10 koʻrish maydonidagi) mikroorganizmlar hisobga olinadi. Okulyar
setkasi boʻlmasa, mikroskopning butun koʻrish
maydonidagi
hujayralarni sanash mumkin. Amaliy maqsadga muvofiqlik nuqtai
nazaridan qaralganda hisoblangan hujayralarning umumiy soni (Σx)
600-1000 birlikka teng boʻlganda maksimal aniqlikka erishiladi.
Olingan ma’lumotlarga asoslanib, setkaning kvadratidagi
hujayralarning oʻrtacha
soni aniqlanadi;
bu yerda: n - setkadagi hujayralar soni sanalgan kvadratlar (koʻrish
maydoni). Ishonchli intervalni aniqlashda variant uchun oʻrta kvadratli
oʻzgarish ushbu formula boʻyicha hisoblanadi:
95% ga teng darajali koʻrsatkichda (R
0,95
) toʻrning kvadratidagi
(koʻrish maydonidagi) ehtimolga yaqin boʻlgan hujayralar soni ushbu
formuladan foydalanib hisoblanadi: x ±2 σX.
R
0,99
da ishonchli interval ±2,7 σX ga muvofiqdir.
Oʻrganilayotgan substratning 1 g (1 ml)
dagi hujayralarning
ehtimolga eng yaqin sonini aniqlash uchun suyultirilganligini,
suspenziyaning hajmini, surtmadagi okulyar setkasi kvadrati maydonini
(koʻrish maydonini) hisobga olish zarur. Okulyar toʻri kvadratining
maydoni (koʻrish maydoni) ob’yektiv mikrometr yordamida aniqlanadi.
Ob’yekt-mikrometrni mikroskop stolchasiga preparat oʻrniga qoʻyib,
64
hujayralar sanalgan kattalashtirishda toʻr kvadratining tomoni (yoki
koʻrish maydonining diametri) oʻlchanadi. Kvadratning tomonini
bilgandan keyin, uning maydoni – S aniqlanadi. Koʻrish maydoni S=πR
2
formula boʻyicha hisoblab topiladi.
Toʻr kvadratidagi hujayralar sonini 1 g (1 ml) substratdagi
mikroorganizmlar miqdoriga aylantirish
uchun quyidagi formuladan
foydalaniladi:
Bu yerda: S – toʻr kvadratining maydoni (mkm
2
), 0,05 – olingan
suspenziyaning miqdori, 6
∗10
8
– surtmaning maydoni, K –
suspenziyaning suyultirilganligi.
