|
Avtomobillarni yig’ish,diagnostikalash va sinash.” O’quv amaliyotidan qo‘llanma
|
| bet | 45/46 | | Sana | 20.01.2024 | | Hajmi | 3,93 Mb. | | #141851 |
Bog'liq AVTOMOBILLARNI YIG\'ish (2)Engil avtomobil:
1-dvigatel; 2-kuzov; 3-yonilg‘i baki; 4-orqa ressor;
5-orqa etaklovchi kuprik; 6-kardanli uzatma;
7-uzatmalar qutisi; 8-ilashma muftasi; 9-amortizator.
Yuk avtomobilining dvigateli va shassisi
Dvigatel 2-ishlama 3- uzatmalar qutisi 4-rul boshqarmasi 5- kardanli uzatma 6- orqa etaklovchi (most) ko‘prik 7-rama 8-ressor 9-g‘ildirak 10-yonilg‘i baki 11-amartizator 12-oldingi ko‘prik.
Avtomobilning uch asosiy qismini o‘zaro joylashuviga qarab: avtobus, engil va yuk avtomobillari turli xil kompanovkali bo‘ladi. YUk avtomobillarining barcha kompanovkalarida dvigatel va hay-dovchi kabinasining bir-biriga nisbatan joylashishi alohida ajralib turadi. Hozirgi paytda kapotli va kapotsiz kompanovkalar ko‘p tarqalgan.
Kapotli (an’anaviy) kompanovka (ZIL-130 avtomobili) avtozavoddarda uzoq yillardan beri qo‘llanib kelin-moqsa. So‘nggi yillarda bu xildagi kompanovkaning asosiy kamchi-liklari, ya’ni haydovchi uchun atrofni ko‘rishning yomonligi va mas-saning o‘qlarga notekis taqsimlanganligi namoyon bo‘lmoqsa. Dvigatel qisman yoki to‘la haydovchi kabinasiga joylashtirilgan k a potsiz kompanovkaga nisbatan samarali hisoblanadi (MAZ va KamAZ avtomobillari), chunki massaning o‘klarga taqsimlanishi va haydovchining atrofni ko‘rishi yaxshilanadi, ammo dvigatelga xizmat ko‘rsatish qiyinlashadi.
Engil avtomobillarning kompanovkalarida asosan, dvigatelni oldinda yoki orqada joylashganligi hamda oldingi yoki orqa g‘ildiraklarni etaklovchi bo‘lganligi ajralib turadi. Dvigatel kuzovning old qismida joylashtirilib, orqa g‘ildiraklari etaklovchi bo‘lgan kompanovka klassik kompanovka hisoblanadi hamda orqa yuritmshsh kompanovka deyiladi. MDH mamlakatlarida ishlab chiqarilgan deyarli barcha avtomobillar (ZAZ-968 M avtomobilidan tashqari) shunday kompanovkada tayyorlangan bo‘lsada, shu kunlarda odd yuritmali kompanovkalar keng ommalashmokda. Bunday kompanovkalarda ham dvigatel kuzovning old qismida joylashti-riladi, ammo boshqariladigan oddingi g‘iddiraklar etaklovchi bo‘ladi. Old yuritmali kompanovkaning asosiy afzalligi shundaki, bunday kompanovka yordamida avtomobil massasini qariyb 10 foizga kamaytirish xamda dvigatelni, transmissiya agregatlarini va yo‘lovchilar o‘rindiqlarini qulay joylashtirish imkoniyati tug‘iladi. Bu kompaionkaning kamchiligiga to‘xtalib, boshqariladigan oldingi g‘ildiraklarga harakatni uzatuvchi mexanizmlar konstruksiyasining texnologik ji\atdan murakkab ekanligini aytib o‘tish mumkin,
Avtobuslar uch xil kompanovkada tayyorlanadi: diigatel old qismda joylashgan, dvigatel orqada joy-lashgai xamda dnigatel pol ostida joylashgan holda. Har bir kompavoka o‘ziiish afealliklariga va kamchiliklariga ega. SHuning uchun avtobusni qaiday kompanovkada tayyorlash — uning vazifasi, ish-lab chiqarish tsxiologiyasi va boshqa omillariga qarab tanlanadi. Masalan, salonda yo‘lovchilar uchun maksimal o‘rinlar soniga erishish nuqtai nazaridan yondashilsa, yuqorida aytib o‘tilgan uchinchi
kompanovka ko‘proq qo‘l keladi. Ammo dvigatelning bunday joylash-tirilishi avtobus konstruksiyasiga nisbatan bir qator talablarni ham keltirib chiqaradi.
|
| |
