TEXNIK TIZIMLARDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
104
mazmuni bilim oluvchilarda mustaqil va erkin fikrlash, olingan bilimlami bosqichma-
bosqich boyitish,
mukammallashtirib borish, mustaqil ta’lim olish, yangi bilimlami o'quv
adabiyotlardan izlab topish ko'nikmalarini hosil qilishni ta’minlashi kerak.
EDlarda ovoz, animatsiya va grafik tasvirlar ham qo'llanilishi mumkin. Tinglovchi har
qanday materialning ixtiyoriy sahifasini chop etish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Axborot va telekommunikatsion texnologiya vositalari yordamida video konferensiya va
kabel studiyalari orqali tashkil etiladigan mashg'ulotlarda bevosita ishtirok etish mumkin.
• chat seminari. Seminarlar ko'pincha chat ko'rinishida o'tkaziladi, lekin bu
texnologiyaning qo'llanilishi ayrim cheklanishlarni keltirib chiqaradi. Chat seminarining
davomiyligi - bir soatdan ortiq bo’lmagan va qatnashchilar soni - 10
kishidan kam
bo’lgan holda (xabar ekranga chiqariladi, agar ishtirokchilar ko'payib ketsa, ma’noni
anglash qiyin bo’ladi) o'tkaziladi;
• video konferensiyalar. Video konferensiyalar kompyuter, telefon aloqasi orqali amalga
oshiriladi. Bunda bir shahardagi talaba boshqa bir shahardagi o'qituvchi yoki talaba bilan
jonli muloqot qilishi mumkin. Albatta, buning uchun
maxsus video va multimedia
qurilmalari bilan birga, ulaming kompyuterda maxsus dasturiy ta’minoti ham zarur
bo’ladi.
Video konferensiyalar, odatda, oldindan rejalashtiriladi va belgilangan vaqtda muloqot
o‘tkaziladi.
• maxsus kabel studiyalari orqali. Maxsus kabel studiyalari orqali ta’lim
olish jarayoni,
xuddi kabel televideniyesi kabi tashkil etilgan bo’ladi. O‘qituvchi biror joyda turib
televizor orqali boshqa joydagi talabaga bilim berishi, o‘rgatishi mumkin. Internet
takomillashmasdan oldin bir qator ta’lim muassasalarida shu usuldan keng foydalanilgan;
• asinxron seminar (yoki off-line). Masofaviy ta’limda seminarlar asinxron rejimida ham
o'tkazilishi mumkin. Bunda o'qituvchi har bir talabaning faolligini baholash imkoniga ega
bo’ladi. Asinxron seminar ko'pincha forum ko‘rinishida (telekonferensiya) o'tkaziladi.
Asinxron seminar umumiy ssenariysi xuddi an'anaviy seminardek o'tkaziladi.
Biroq u
odatiy bo’lgan og'zaki shaklda emas, balki elektron xabarlar vositasida amalga oshiriladi.
Masalan, seminar jarayonida talabalarning o'quv mavzulari bo'yicha ma’ruzasini
qo’llashda har bir berilgan savolga bo’lgan javoblar yozma shaklda taqdim qilinadi
(guruhning barcha talabalari kompyuter ekranlarida bu javoblar bilan tanishishiga imkon
beradi).
Nazorat tizimi. Ta’lim jarayonidagi nazorat talabaning nazariy va amaliy o'quv
materiallarini o'zlashtirish natijalarini va o'zlashtirish jarayonini o'z ichiga oladi. O'quv
jarayonida masofaviy o'qitish texnologiyalari qo’llanilgan holda talabalarning bilimlarini
baholash va ulamingbilish hamda idroketishxususiyatlarini aniqlash alohida mazmun
kasb etadi. Shunda bilimlar sifati ustidan xolis va ko'p mezonli nazorat
shaklining roli
oshadi.
