Bioorganik kimyo. Vitam inlar o’quv-uslubiy qo’llanma namangan 2013

Download 1,74 Mb. Pdf ko'rish
bet	15/26
Sana	26.01.2024
Hajmi	1,74 Mb.
	#146563

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 26

Bog'liq
Abdullayev Sh. Ergasheva H.E. Bioorganik kimyo. Vitaminlar
rivojlanisj, 1-Ma\'ruza. Gidroksihosilalar Organika-2, 3-Laboratoriya ishidocx, 5- Laboratoriya ishi ABN, borliq, Talabalar uchun qoʻshimcha mablagʻga ega boʻlish imkoniyati , 947-Article Text-2863-1-10-20210419, Dasturiy mantiqiy kontrollerlar-fayllar.org, 5-maruza. Sut ishlab chiqarish jarayonida texnik-kimyoviy nazorat o‘rni, Geghbtasbstrcvttvhth vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv, Dasturiy taminot, Handbook of Food Science and Technology 1 Food Alteration and Food Quality ( PDFDrive ), Konkulyator ishlash prinspi, 150тсутка uz-assistant.uz, Usmonov Dilshodbek

Vitamin К
E vitamini-tokoferol 1936 yili Evans tomonidan bug’doydan ajratib olingan.
Tuzilishini 1937 yili, sintezini 1938 yili Karrer bajargan.
E guruh vitaminlar
aromatik
halqadagi
metil
guruhlar soni
bilan
farqlanadi.
Hayvonlarda
yetishmovchilik naslsizlikka keltiradi. a-tokoferol (grek.-tug’ish, lot-tashish),
antisteril faktor sifatida topilgan.Bu vitamin yetishmasligi kalamushlarda homila
to’g’ri o’sishini buzadi, erkagida spermatogenizni buzadi. Vitamin E bir nechtasi
ma’lum (tokoferollar yoki metiltokoferollar), ular aromatik yadroda kam metil gurux
tutuvchi, hamda ular analoglari tokotriyenollar to’yinmagan yon zanjir tutuvchi, ular
kam biologik faollikni a-tokoferolga nisbatan ega.
Tokoferollar o’simliklarda sintezlanadi. Ular asosan urug’larda bo’ladi
(bug’doy, guruch donida) va moylarda (kungaboqar, makka, paxta, soya, guruch,
nasha, palma va h.z.o da).
Hamda o’simliklar yashil qismlarda (salat,
shpinat).Hayvonlarda tokoferol yetishmasligi faqat
bepushtlikga keltirmasdan,
mushak to’qimalari, tomir va nerv sistemasi zararlanishiga keltiradi. Uning ta’sir
mexanizmi antioksidant ta’siri bilan bog’langan membrana lipidlarda to’yinmagan
yog’ kislotalarining qoldiqlarini oksidlashuvini oldini olishga, hamda fermentlar
biosinteziga ta’sir qilish, ayniqsa ular gem qurilishida qatnasha oladigan bo’lsa.
Insonlarda gipavitaminoz E kam uchraydi va sutkalik talab ( 5 mg bolalarda
10-25mg katta yoshlilarda ayniqsa homilador va emizadigan ayollarda) to’g’ri
ovqatlanganda organizm o’zi qondiriladi.
25

,сн3
CH2-(CH2-C-CH2)3H
E-avitaminoz vaqtida xomiladorlik normal jarayoni buziladi va o’zidan o’zi
abort bo’ladi. E-vitamin skelet mushaklari va yurak mushaklari faoliyatida kerak.
E vitamin-tokoferol ko’payish vitamini, u ximiyaviy tabiatiga ko’ra, uzun yon
zanjir tutuvchi siklik spirt bo’ lib, odatdagi sharoitda rangsiz, moysimon suyuqlik.
Organik erituvchilarda yaxshi eriydi, kimyoviy ta’sirlarga nisbatan barqaror bo’lsa
ham, ultrabinafsha nurlar ta’sirida tez parchalanib ketadi. Tabiiy manbalardan E
vitamin aktivligiga ega bo'lgan bir necha xil moddalar olingan. Shulardan uch xili
yuqori biologik aktivlikka ega, ular a,p,Y-tokoferollar deb ataladi.
E vitamin muskul to’qimasi rivojlanishi va faoliyat ko'rsatishida ham alohida
ahamiyatga ega. Gipovitaminoz davrida undagi qisqarish oqsili-miozinning miqdori
kamayib boradi. keratin sintezi buziladi. Shuningdek, E vitamin organizmda
kechadigan oksidlanish prozesslarida, mineral moddalar almashinuvida (ayniqsa Ca
va P), A vitamin sintezida va boshqalarda ham ishtirok etadi. U tabiiy moddalar
ichida kuchli antioksidant hisoblanadi, ayni qo’shbog’ga ega bo'lgan modalarni
oksidlanishdan saqlaydi. Lekin uning biologik proseslarda ishtirok etish mexanizmi
yaxshi o’rganilgan emas.,
E vitamin tabiiy manbalarda keng tarqalgan. Umuman olganda, E avitaminozi
nisbatan kam uchraydi. Tokoferollar ayniqsa o’simliklar tarkibida, sut, tuxumda,
yashil sabzavotlarda ko'p uchraydi. Jigar, yo’ldosh, gipofiz bezi va rnuskullarda
zahira holda to’planadi.

Download 1,74 Mb.

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 26

Download 1,74 Mb.

Pdf ko'rish