• Vitamin B 15
  • Bioorganik kimyo. Vitam inlar o’quv-uslubiy qo’llanma namangan 2013




    Download 1,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet12/26
    Sana26.01.2024
    Hajmi1,74 Mb.
    #146563
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26
    Bog'liq
    Abdullayev Sh. Ergasheva H.E. Bioorganik kimyo. Vitaminlar

    Vitamin B ,3
    Vitamin B ]3 yoki orot kislotasi, birinchi marta 1931 yilda mol sutidan 
    ajratilgan. U ona sutida ham, jigarda va ko’pgina boshqa xayvon va o’simlik 
    maxsulotlaridan ajratilgan, eng ko’pi bu achitqilar 
    ( achiqi, xamirturushlar). 
    O ’zining tuzilishi bo’yicha orot kislotasi 4-karbosiurazildir.
    B 13 
    biologik 
    vazifasi 
    uning 
    pirimidin 
    nukleotidlarbiosintetik 
    oldi 
    moddaligidir; unga kishi organizimida talab katta: l-l,5g/sutkada ko’pincha orot 
    kislota asperagin kislotadan bosintezlanadi va odam organizimida yetishmaslik 
    yo’q. Lekin orot kislota K-tuzi medidtsinada oqsil almashinish bo’yicha kasallarda 
    qo’llaniladi, jigar funktsiyalarni normallashda, infarkt miakarda va boshqa yurak- 
    toniir kasalliklarida, hamda ko’p vaqt steroid gormonlar qo’llaganda adeptaziyasini 
    tezlashtirishadi, bundan tashqari aniq anabolik hisoblanadi.
    C H 20 - C 0 -C H 2N (C H 3)2
    B13 
    B15
    Oqsil almashinuvi buzilganda B13 ni kaliy tuzi ishlatiladi.
    Vitamin B 15
    Vitamin B ,5 (6-0- dimetilgilizin efir D-glyukon kislotasi) 1950yilda 
    ochilgan, ko’pincha o’simliklar urug'ida mavjud va pangam kislotasi deb 
    nomlangan, keyin gurunchda, achiqi, xamirturushda, buqa qoni va ot jigarida 
    topilgan.
    Pangam kislota biologik roli kislorodni tashish jarayonini aktivlashtirish, 
    nafas olish fermentlari faollashtirishga asoslangan, shu sababli odam va hayvon 
    kislorod ochligiga bog’liq 
    emasligi oshadi. U metillash reaktsiyasida 
    qatnashgan,xolin biosintezida metil gurux donori hisoblanadi, bu metionin, 
    adrenalin, kreatin va steroid gormonlarida ham sodir bo’ladi. Bu xossa lipotrop 
    xususiyatiga qattiq yog’ langan, ya'ni yog’ almashinishini normallash va qon 
    tomirlarida xolesterin yotib qolmasligiga to’sqiniik qiladi. Pangam kislota kaltsiyli 
    tuz (pangamat kaltsiy) holida yurak, ateroskleroz, inforkt miokard, gepatit. 
    stenokardiya kasallarida qo’llanilgan va tez qarimaslik preparati sifatida 
    reklamalashtitrilmoqda. Pangam kislota alkogol, narkotik va boshqa dorivor 
    preparatlari bilan zaharlanganda detoksitsirlash xususiyati ma'lum. Meditsina 
    qo’llanilayotgan vitamin B ,5sun'iy analoglaridan eng ko’p ma'lumligi dixloratsetat 
    diizopropilamindir (dipromoniy, yoki D ADA). Shu aniqki, pangam kislota vitamin
    21


    ekanligi aniqlanmagan, chunki gipo- yoki avitaminoz oxirati hozircha ma'lum 
    emas, lekin biologik ta'siri shu aniqlash to’g’riligini tasdiqlaydi.
    Boshqa В gurux vitaminlarga yana bir necha moddalar misoldir. Xasharotlarda 
    vitamin 
    rolini 
    (o’sish 
    vitaminini) 
    L-kamitin(P-gidroksi-y-trimetilbutirobetain) 
    o’ynaydi. Mlekopitayushiylarda u lipotrop jarayonda yog’ kislotalarini oksidlashda u 
    faollashtirilganlarni tashishda (koenzim A asil hosilasi shaklida) membrana orqali 
    shaklida o'tadi. Meditsinada karnitin ruxiy va nevrologik o’zgarishda davolashda va 
    anabolik sifatida qo’llaniladi.
    Vitamin В 
    guruxiga yana xolin (xolinxlorid) kiradi, u X IX asrdan 
    fosfolipid tarkibida topilgani bilan ma'lumdir. U ham lipotrop ta'sirga ega, va 
    muhim 
    neyromediatr-atsetilxolin tarkibida uchraydi, 
    betaingacha bioximik 
    oksidlangandan keyin metionin, adrenalin, kreatin, nuklein asoslari va boshqa 
    biologik faol moddalarga metil gurux donori kiritib biosintezda qatnashadi. Xolin 
    avitaminoz siptomlari jigar yog’ qayta hosillashda, 
    buyrakda qon oqishda va 
    boshqa organlardagi o’zgarishlar, reflektor faoliyat o’zgarishida ko’rinadi. Sutkalik 
    odamga xolin kerakligi l-4g.
    [(СНз)зМ+С Н 2С Н 2ОН] Cl' Xolin 
    В guruxi vitaminlar guruxiga kiradi. Karam, 
    shpinat soyada topilgan. Xolin ovqatda bo’lmaganida jigarda yog’ to’planishiga, 
    buyraklar zararlanishiga va qon oqishiga sababli bo’ladi.

    Download 1,74 Mb.
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26




    Download 1,74 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Bioorganik kimyo. Vitam inlar o’quv-uslubiy qo’llanma namangan 2013

    Download 1,74 Mb.
    Pdf ko'rish