я—и
NAD
R= Н
NAD P
R= i <
OH
OH
OH
OH
Baquvat odamlar nikotin kislotalar yetishmovchiligini sezmaydilar. Chunki
provitamin niatsinga triptofan xisoblanadi, shuning yetishmovchiligi makkajuxori
yoki sorgoda pellargaga sababchi bo’lgan, uni ko’p
yegan vaqtda odam
organizmida triptofan to’g’ri N A D ga kinurenin, 3-gidroksikinurenin va l-amino-4-
formil butadien-l,2-dikarbon kislota orqali o’tgan
Vitamin PP non va piva achitqi, xamirturushlarida, bug’doyda, grechixada,
riblarda mavjud. Sutkalik talab-5-20 mg. faqat B1 va B2 vitaminlar bo’lganida
o’zining faolligini ko’rsatadi. Uning bo’lmaganida og’ir kasallik pellagraga olib
keladi, bunda og’iz bo’shlig’ida shilimshiq qatlam buziladi, mayda qon tomirlari
buziladi, ayrim vaqtlarda markaziy nerv sistemasi buziladi, ruxiy
buzilishlarga olib
boradi.
B 6 adermin uch holatda uchraydi (I,II,III). I birinchi marta 1932 yili guruchdan
ajratib olingan. tuzilshi 1939 yili isbotlangan. II va III tuzilishi 1944 yili sintez
usulida isbotlangan. Katta sog’lom odamlarda oshqozonda yetarli miqdorda
sintezlanadi Hayvonlarda yetishmovchiligi teri kasalliklariga, anemiyaga, o’sishning
susayishiga sabab bo’ladi.
B 6
vitamin - piridoksin hidsiz, nordon mazali, kristall modda. Ximiyaviy
tabiatiga ko’ra piridinning hosilasi:
4-C dagi oksimetil gruppa oksidlanib aldegidga, so’ng gidroksil gruppa N H 2
ga almashinishi mumkin, natijada hosil bo’lgan
mahsulotlar piridoksal va
piridoksamin deb ataladi. Bular o’z navbatida 5-C dagi oksimetil gruppa bo’yicha
fosforlanib, 5-fosfopiridoksal va 5-fosfopiridoksamin hosil qiladi. B 6 vitaminning
fosforli birikmalari aminokislotalar almashinuvida ishtirok etadi. Piridoksalli
fermentlar aminsizlanish, qayta aminlash reaaksiyalarida,
biologik aminlar hosil
bo’Iishida ishtirok etadi. Shunday qilib, bu vitamin oqsillar almashinuvida alohida
o’rin egallaydi.
Vitamin B 6 (bios 1, lipotrop faktor) mezo-inozit deb nomlanadi, o’simlik va
hayvonot dunyosida tarqalgan va hay von rivojlanishini normallashtirishga
keraklidir: uning yetishmasligi sichqonlarda alopetsiyasini chaqiradi-o’ziga xos
sochi to’kiladi, hamda ruxiy sistemasi disfunksiyalanadi
va ichak-qorin traktida
kasallikiga keltiradi. Kamitinga o’xshab, u yog’ kislotalar oksidlanish jarayonida
qatnashadi, eng muhim xususiyati organizmda ikkinchi muhim (A M R dan keyin)
ichki xujayra mediatori-fosfatidilinozitdifosfat tuzilishida qatnashadi. Odamga bir
sutkada inozitdan 1 g ga yaqin talab bo’ladi.
