Liderlik va rahbarlikni o‘rganish sabablari; •
har bir guruhda bir kishi kichik jamoaning qolgan a’zolariga qaraganda
ko‘proq ta’sirga ega va bu inson har bir guruhda juda muhim rol o‘ynaydi;
•
tashkilotlarning
faoliyati samaradorligi
past bo‘lganda,
ekstremal
vaziyatlarda bunday guruhlar rahbarlari yo‘q bo‘lsa vazifani bajara olmaydi;
•
rahbarlik - "boshliq-bo‘yso‘nuvchi"; liderlik – "lider-izdosh" kabi quyidagi
tushunchalarga aniqlik kiritish uchun bu mavzu o‘z dolzarbligini
yo‘qotmaydi.
Rahbarning shaxsiy xususiyatlarini o‘rganish, ularni tahlil qilish va
boshchilik va etakchilikning mohiyatini o‘rganish etakchining (liderning) keyingi
qadamlarini bashorat qilish, uning harakatlari sababini tahlil qilish va rahbarning u
yoki bu harakatlaridan kelib chiqadigan muammolarni o‘z vaqtida hal qilishga
imkon beradi.
Rahbarlik va liderlik ikki xil tushunchadir. Rahbarlik odamlarni ishni
to‘g‘ri qilishlariga, liderlik esa odamlarni to‘g‘ri ish qilishlariga qaratilgan.
Amalda, qoida tariqasida, menejmentda ushbu ikki turdagi munosabatlarga
mukammal rioya qilinmaydi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, menejerlarning
muhim guruhi ko‘p jihatdan etakchilik fazilatlariga ega. Biroq, teskari variant
haqiqiy hayotda kamroq uchraydi.
Rasmiy liderlik o‘rtasida farq bor – ta’sir etish tashkilotdagi rasmiy
pozitsiyadagi liderdan va tabiiy liderlikdan kelib chiqsa - ta’sir boshqalar
9
tomonidan rahbarning shaxsiy ustunligini tan olishdan kelib chiqsa. Ko‘pgina
hollarda, albatta, bu ikki turdagi ta’sir katta yoki kichik darajada bir-biriga
bog‘langan. Bu erda muhim narsa liderning ustunlik fazilatlariga ega ekanligi
emas, balki uning tarafdorlari uning ushbu fazilatlarga ega ekanligiga ishonishida.
