Plastmassa quvurlar. Keyingi vaqtlarda vodoprovod va kanalizatsiya tarmoqlarida
plastmassa quvurlar
ko‘plab ishlatilmoqda. Bunday quvurlarning zanglamasligi, kislota va ishqorlar ta’siriga
chidamliligi, bo‘yab
turishni talab qilmasligi bilan po‘lat va cho‘yan quvurlardan farq qiladi. Bunday quvurlarni yotqizish va
montaj qilish metall quvurlarga qaraganda qulay va arzondir.
Viniplast quvurlar — plastifikator va maxsus to‘ldirgichlar qo‘shib tayyorlangan polivinilxlorid
smoladan olinadi.
Viniplast quvurlar o‘zining zanglashga chidamliligi, pishiqligi va yengilligi tufayli gaz va neft quvurlari,
oqova suv shaxobchalari, shamollatish sistemalarini montaj qilish va zararli suyuqliklarni, gazlarni va
kimyoviy reaktivlarni uzatishda ishlatiladi.
Polietilen quvurlar. Polietilen quvurlar o‘zining yuqori fizik-kimyoviy xossalari tufayli xilma-xil joylarda
ishlatiladi.
Quvurlar tayyorlash uchun polietilendan keng foydalanilayotganligiga
asosiy sabab shuki, u yengil,
zanglashga chidamli, oqib o‘tayotgan suyuqlik harakatiga kam qarshilik ko‘rsatadi, kislota, ishqorlar ta’siriga
chidamli va elastik. Polietilen quvurlar viniplast quvurlardan 1,5 marta, po‘lat quvurlardan esa 10 marta
yengil. Ularni 50 yilgacha bemalol ishlatish mumkin.
Faolit quvurlar. Faolit — fenolformaldegid smola asosida olinadigan zichlangan ashyo. U uchun
to‘ldirgich sifatida asbest, grafit, kvars qumi va maydalangan koks ishlatiladi. Faolit quvurlar kislotalar (xlorli
va ftorli vodorod) ta’siriga chidamli. Shuning uchun ular kimyo sanoatida zararli
suyuqliklarni uzatishda
ishlatiladi.
Shishaplastik quvurlar — Qurilishda ishlatiladigan quvurlar ichida asosan bosimsiz ishlaydigan quvurlar,
sanoat binolarida shamollatish kanallari, vanna, rakovina, idish-tovoq yuvadigan baklar va boshqalarni ishlab
chiqarishda qo‘llaniladi.
Shishaplastik quvurlar 150°C va undan ortiq haroratga chidaydi. Ular poliefir smolalardan olinadi. Ulardan
suv inshootlarida va kimyoviy suyuqliklarni uzatishda ham foydalaniladi.
Uzunasiga o‘lchanadigan buyumlar deganda
plintuslar (pol yoki devor o‘rtasidagi chokni berkitib
turuvchi uzun taxtalar),
zinapoya tutqichi, chaspak (nalichniklar), eshik va oyna bloklari ham ko‘zda tutiladi.
ПВX dan tayyorlangan, uzunasiga o‘lchanadigan buyumlar, plintus, dasta va zinapoyachalar uchun
nakladkalar tayyorlashni o‘z ichiga oladi. Plintuslar burama
mix yordamida mahkamlanadi, ashyoning silliq
sirtidagi iflos dog‘lar oson artiladi, qo‘shimcha bo‘yashni talab qilmaydi. Murakkab shakldagi plintuslarda
radio va telefon simlari uchun naychalar qoldirilgan bo‘ladi.
Zinapoya tutqichini o‘rnatish
va uni mahkamlash juda oson, qo‘shimcha mehnatni talab qilmaydi, sirti
to‘g‘ri va silliq, qo‘l bilan ushlash qulay.
Zinapoya tutqichlari oq, ko‘k, zangori, havorang, pushti, qizil,
kulrang, jigarrang, qora va h.k. bo‘lishi mumkin. Chaspak (nalichnik) eshik, deraza, ayniqsa pardadevor
tirqishlarini berkitishda ishlatiladi.
Nashelniklar santexnika uskunalari bilan devorlar o‘rtasidagi tirqishlarni berkitishda ishlatiladi.
Shuningdek, devorlar o‘rama ashyolar va plitkalar bilan qoplanganda qoladigan
choklarga ishlov berish va
devorbop yirik panelli binolarning ulanish joylari va choklariga ishlov berish uchun ishlatiladi. Undan tashqari,
deraza, eshiklar va yirik panelli devor choklarini zichlashda ishlatiladigan qistirmalar tayyorlanadi. Karnizlar
devor bilan shiftning tutashgan burchaklarini bezashda ishlatiladi. Bunday buyumlar bo‘tqa, burama mix
yordamida asosga mahkamlanadi yoki issiq havo vositasida payvandlanadi.
