|
E qosimov, M. AkbarovBog'liq Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005Namga chidamlilik deganda qurilish ashyolarining vaqti-vaqti bilan nam ta’sirida buzilishiga nisbatan
qarshiligini tushunmoq zarur. Nam ta’sirida buzilish jarayoni boshlangan namunaning siqilishdagi
mustahkamligini R
n
siq
etalon namunaning mustahkamligiga bo‘lgan nisbati ashyoning namga chidamlilik
ko‘rsatkichini bildiradi.
Namga chidamliligi bo‘yicha qurilish ashyolari quyidagi ko‘rsatkichlarga ega bo‘lishi kerak. Agar
K
n
chid
0,8
1 bo‘lsa, namga chidamli, 0,8
K
n
chid
0,65 bo‘lsa, namga chidamliligi o‘rtacha, K
n
chid
0,65
bo‘lsa, namga chidamsiz qurilish ashyolari deb ataladi.
Ichki tuzilishida tuzlarning yig‘ilishi, keyin kristallanishi natijasida, ashyoning namga va suvga
chidamliligi kamayadi. Buning uchun ashyolar tarkibiga namlantirmaydigan moddalar qo‘shiladi. Natijada,
ashyo yuzasi o‘zidan namni qochiradi. Ashyolarning namga chidamliligini ta’minlash, gidrotexnika, yo‘l
qurilishi va tuzli maydonlardagi inshootlarning chidamli bo‘lishida katta ahamiyatga ega.
Gidravlik bog‘lovchi moddalar asosida olingan qurilish ashyolari sementli beton va qorishmalarning
mustahkamligi (toza suvli muhitda) oshadi, xavoyi bog‘lovchilar asosidagi ashyolarda (ohakli, gipsli, tuproqli)
esa suv ta’sirida mustahkamligi kamayadi.
Devorlarni pardozlashda ishlatiladigan har xil gulli o‘rama ashyolar suv va namga chidamli bo‘lishi kerak.
Konstruksiyabop qurilish ashyolari suvga chidamliligi yumshash koeffitsienti K
yum
orqali ifodalanadi.
Xomg‘isht yoki shu singari loyli qurilish ashyolarining yumshash koeffitsienti K
yum
0 ga teng.
Boshqalarniki esa (shisha, bitum, po‘lat, chinni) K
yum
1 ga teng. Nam va suv ta’sirida bo‘ladigan qurilish
ashyolari va inshootlarning (gidrotexnika, yo‘l qurilishi, poydevorlar, hovuzlar va h.k.) yumshash koeffitsienti
0,8 dan kam bo‘lmasligi kerak.
|
| |
