|
Academic Research in Educational SciencesBog'liq yevropada-ishlab-chiqarish-kuchlarining-rivojlanishi-geografik-kashfiyotlarning-shart-sharoitlariAcademic Research in Educational Sciences
VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-939-949
Google Scholar
Scientific Library of Uzbekistan
Academic Research, Uzbekistan 943 www.ares.uz
qo’yib o’q otiladigan bu miltiqlardan 150 – 200 qadam naridagi narsani xatosiz
urishardi. To’p va miltiqlarning stvoli maxsus qolipga quyilib yasalar, stvolning
teshigi esa parmalash dastgohida qilinardi. O’q otadigan qurolning paydo bo’lishi va
tarqalishi bilan harbiy taxnikada katta o’zgarish yuz berdi. Ritsarlarning qalqon,
sovut va boshqa yarog’ – aslahalari ahamiyatini yo’qotdi, ularni o’q teshib o’tardi.
Qasrlarning qalin va baland devorlari ham o’z ahamiyatini yo’qotdi – endi ularni
to’pga tutib vayron qilish mumkin edi. Og’ir yarog’ – aslaha bilan qurollangan otliq
ritsarlar qo’shini o’rnini o’t ochadigan qurol bilan qurollangan ommaviy yollanma
qo’shinlar egalladi.
NATIJALAR
O’rta asrlarda Yevropada to’qimachilik sohasi ham alohida rivojlandi. XIII –
XIV asrlarning birinchi yarmida Angliyadan chetga jun mahsuloti juda ko’plab
chiqarilgan. XIV asrning o’rtalariga kelib Angliyadan chetga movut chiqishi ko’paya
bordi, jun mahsuloti esa borgan sari kam chiqarilar edi. XV asrning oxiriga kelib
Angliya Yevropada movut eksport qilishda birinchi o’ringa chiqib oldi.
Niderlandiyada ham movut to’qish ishi jo’shqin rivojlandi. An’anaviy yuqori sifatli
movut ishlab chiqarish o’chog’i bo’lmish Ipr, Gent, Bryugge kabi shaharlar oldingi
mavqelarini yo’qotdilar. Ipni pishitish va kalavalashni bitta jarayonga birlashtiruvchi
yigirish dastgohining ixtiro qilinishi manufaktura davrining ilk davridayoq
to’qimachilik sanoatidagi juda muhim kashfiyot bo’ldi. To’qimachilik ishlab
chiqarishida XV asr oxiriga borib g’ildirakli charx paydo bo’ldi. Bu to’qimachilikda
ipni yigirishdan tashqari uni g’altakka o’rab qo’yishga imkon bergan. Bunday
kashfiyotdan so’ng to’qimachilik sohasida o’ziga hos rivojlanish paydo bo’ldi va ish
samaradorligini oshirdi. Ipak mato tayyorlash markazlari Italiyaning bir qator
shaharlari: Lukka, Florensiya, Genuya, Venetsiya kabi shaharlar edi. XV asrda ipak
mato tayyorlash Fransiya (Lion), Flandriya (Bryussel), Germaniya (Kyoln),
Shvetsariya (Syurix) kabi hududlarga tarqaldi. Lion va Parij shaharlarida ipak
tizmalardan qo’lda ishlangan dekorativ matolar ishlab chiqarila boshlani. Bazel va
Nyurnberg shaharlarida tillo va kumush iplardan ipak kalavalar ishlab chiqarila
boshlandi. Yangi ipak tayyorlash tarmog’i Bryussel, Parij, Venetsiya markazlarini
o’rab oldi. Dvoryanlarning mavqeini belgilagan bahmal, atlas va parcha (o’rta
asrlarda tayyorlangan bir mato turi) Yevropaning barcha yirik mamlakatlari:
|
| |
