|
Academic Research in Educational SciencesBog'liq yevropada-ishlab-chiqarish-kuchlarining-rivojlanishi-geografik-kashfiyotlarning-shart-sharoitlariAcademic Research in Educational Sciences
VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-939-949
Google Scholar
Scientific Library of Uzbekistan
Academic Research, Uzbekistan 940 www.ares.uz
-
aholining tarkibi o’zgardi – shaharlarda burjuaziyaning salmog’i oshdi,
yollanma ishchilar tez ko’paya bordi, ziyolilar soni o’sdi;
-
burjuaziya sonining oshishi, uning boylik to’plashi, insoniy qadr – qimmat
tuyg’usining rivojlanishi bu qatlamni o’z ozodligi va mulki uchun,
jamiyatda hukmronlikni qo’lga olish uchun kurashga boshladi;
-
dehqonlarning shaxsiy ozodlikka erishishi qishloq xo’jaligida ham yollanma
mehnat va tadbirkorlikning rivojlanishiga olib keldi. Ko’plab zodagonlar
ham endi tadbirkorlik faoliyatiga tortildi
1
.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Bu davrda demografik jarayonlar mazkur asrning iqtisodiy rivojlanishiga
sezilarli ta’sir ko’rsatdi. Yevropa aholisining o’sishi ikki asr davomida (XV asrning
o’rtalaridan – XVII asrning o’rtalarigacha) ikki barobarga ko’paygan. Tahminiy
hisob – kitoblarga ko’ra, 1500–1600-yillar oralig’ida Yevropa aholisi soni 80 – 100
million kishidan, 180 milliongacha ko’paygan. Niderlandiya, Italiya va
Germaniyaning g’arbiy hudulari aholi eng zich joylashganligi bilan ajralib turgan.
Lombardiyada har 1 kv km.ga 80 – 200 kishi to’g’ri kelsa, Toskaniyada 50 – 80
kishiga to’g’ri kelgan
2
. Bu hududdagi shaharlarning zichligi yuqori bo’lgan, chunki
bu shaharlarga qishloqlardan oddiy dehqonlarning ko’chib kelishi shaharlarda
aholining ko’payishiga olib keldi. Neapol, Palermo, Rim, Florensiya, London,
Lissabon, Parij, Lion, Bryussel, Antverpen, Gamburg, Praga va boshqa ko’plab katta
shaharlarda aholi soni ba’zan ikki martaga ortgan va 100 mingdan ortiq kishini
tashkil qilgan. Bu davrda kichik shaharlarning aholisi 1500 kishidan ortmagan. Bu
davrdagi migratsiya jarayoni bir tomondan ishlab chiqarishda tajriba almashishni,
qishloq xo’jaligi va ishlab chiqarishda texnologiyalarini takomillashtirish va
bilimlarni chuqurlashtirishni tezlashtirgan bo’lsa, ikkinchi tomondan, migratsiya
odamlarga ko’plab halokat keltirib, ularni odatiy hayotini izdan chiqargan.
Bu davrda iqtisodiy taraqqiyotning asosiy sharoitlari ishlab chiqarishda tajriba
ortirish, aholi o’rtasida mehnat taqsimotining chuqurlashishi, mehnat qurollarini
takomillashtirish va ishlab chiqarish texnologiyalarini yaxshilanishida ko’rinadi.
Kapitalistik ishlab chiqarish uchun sharoit tug’ila borgan sari mayda hunarmandchilik
ishlab chiqarishi o’z o’rnini yirik sanoatga bo’shatib bera boshladi. Kapitalistik ishlab
chiqarishning dastlabki formasi manufaktura edi. Manufaktura asosan qo’l
1
Ergashev Sh. Jahon tarixi. Yangi davr XVI-XVIII asrlar. - T.: O’zbekiston, 2014. B. 6.
2
Карпова С.П. История средних веков Том 2. – М.: Печатные традиции, 2008. С. 33.
|
| |
