Gazlamashunoslik kopi p65

61
ko‘rsat-kichlarning tasniflanishida belgilanadi. Oxirgi holatda, kompleks
ko‘rsatkichlarni tanlab, ahamiyatli guruh ko‘rsatkichlari tartibga keltiriladi
va bir xil ahamiyatli ko‘rsatkichlar qavs ichida yoziladi. Masalan, erkaklarning
kundalik kostumlari uchun ishlatiladigan gazlamalar quyidagi tartib guruhi
va guruhchalarga bo‘linadi: 2e – (1a, 3, 2a, 2d) –(1b, 2b) – 5. Bu guruh va
guruhchalarni quyidagi ko‘rsatkichlarga ajratish mumkin: normal ishlatilish
muddati, chokining mustahkamligi – o‘rilish shakli, bo‘yoqning chidam-
liligi, g‘ijimlanmasligi, shakliy chidamligi, kirishish – gigroskopiklik,
havo o‘tkazuvchanligi va ishlatilish davridagi ishonchliligi – material sig‘imi
va eni.
Sifat ko‘rsatkichlari qo‘shimcha tanlangach, ularning ahamiyatliligi
baholanadi, buning uchun ekspert usuli qo‘llaniladi.
Nazorat savollari va topshiriqlar:
1. Sifat ko‘rsatkichiga ta’rif bering.
2. E’tiborlilik ko‘rsatkichini izohlang.
3. Ishonchlilik ko‘rsatkichi tushunchasini tahlil eting.
4. Nuqsonli ko‘rsatkich qanday aniqlanadi?
5. Texnologik ko‘rsatkich tushunchasini izohlang.
6. Texnik-iqtisodiy ko‘rsatkich nima bilan belgilanadi?
Eslab qoling!
Sifat ko‘rsatkichi, e’tiborlilik ko‘rsatkichi, ishonchlilik ko‘rsatkichi,
nuqsonlilik ko‘rsatkichi, texnologik ko‘rsatkich, texnik-iqtisodiy
ko‘rsatkich.
4-§. Tikuvchilik materiallari sifat ko‘rsatkichlarini
ekspert baholash
Tikuvchilik materiallarining sifat ko‘rsatkichlarini ekspert baholash uchun
sotsiologik tadqiqotlardan keyin iste’molchilar yoki mutaxassis-ekspertlarning
m so‘rov ma’lumotlaridan foydalaniladi, ya’ni qo‘shimcha n tanlangan x
1
, x
2
,
..., x
n
material xossalariga ularning ahamiyatliligi uchun pog‘onali baho beriladi
hamda muhimroq bo‘lgan R = 1 pog‘onali sifat ko‘rsatkichlari bilan, kamroq
ahamiyatga ega bo‘lganlari R = n pog‘onali sifat ko‘rsatkichlari bilan belgilanadi.
Olingan natijalar 7-jadvalda to‘ldiriladi va ekspertlarning o‘zaro kelishuvidagi
baholash xususiyati bo‘yicha konkordatsiya koeffitsienti hisoblanadi.
Ba’zi bir ekspertlar materiallarning ayrim xossalarini bir xil baholanish
ahamiyatini bergan bo‘lishi mumkin, ammo har bir ekspert uchun barcha
ko‘rsatkichlarning pog‘onalari yig‘indisi doimiy qoladi:
(
)
1
1 2 3 ...
0,5 (
1)

Download 6,51 Mb.