Tovonlar bilan oyoqning kaftini orqaga qaragan holatda kuch
hosil qilish uchun, suzuvchilar texnikasi tepish mashqining siltanish
fazasidan avval oyoqlami tizza qismidan bukishi shart. 21~rasmda
har bir texnikada oyoqlaming bukilgan holati tasvirlangan. Vladimir
Morozov erkin usulda o ‘ng oyog‘ini bukkan, Aaron Pirsol
chalqancha usulda chap oyog‘ini, Elizabet ESizel batterflyayda va
Laura Sogar brass usulida.
Batterflyay, chalqancha usulda
suzish va erkin usulda sara
suzuvchilar ham tovon suyagi bo‘g ‘inlarini qo‘shimcha aylanma
harakatiga
erishish
uchun
tovonlarini
kaptar-oyoq
shakliga
keltirishadi (barmoqlami ichkariga qayirib). Bu suzuvchiga yanada
yaxshiroq chalqancha holatni va tovonlar bilan suv qarshiligini his
qilish uchun suv yuzasida ko‘proq sahn egallash imkonini beradi.
22-rasmda kaptar-oyoq holatini (oyoqlar bosh baim og‘ining bir-
biriga qarab turishi) Dug Reynolds suv ostida batterflyay/delfin
tepkisi usulini namoyish etayotgan holati da ko‘rishimiz mumkin.
22-rasm. Mashhur batterflyaychi Dug Reynolds yaxshiroq
chalqancha holatni qabul qilish va tovon suyagi bo ‘g'inlarini
qo ‘shimcha aylanma harakatiga erishish uchun tovonlarini kaptar-
oyoq shakliga keliiryapti.
Tepish (oyoq harakatlari) texnikasi, brass usulidan tashqari
barcha usullarda ikki o ‘lchamli harakat hisoblanadi. Oldinga
siltanuvchi kuchni
harakatga keltirish uchun, erkin va batterflyay
usuli egalari oyoqlarini tizzadan bukilgan qismidan orqaga va pastga
tepishadi va yana to ‘g ‘rilashadi. Chalqancha usul egalari esa bellari
81
bilan yotgan holatdaliklari sabab, oyoq harakatining harakatlan-
tiruvchi fazasi - orqaga va tepaga harakatlardir.
Tepish texnikasi harakatlari avval sondan
boshlanib,
butun
oyoq b o ‘ylab tarqaladi. Suzuvchi yuqoridagi oyog'ini yengilgina
pastga bosadi (chalqancha usulda tepaga), bu esa kuchli sonni
bukadi.
Sonlam ing
egilishi
21-rasmdagi
barcha
holatlarda
kuzatiladi. Tepish harakatini shu tarzda boshlash oyoq bo ‘ у lab
harakatlanadigan quvvatni paydo qiladi va ayni paytda sportchi
pastki oyogMni orqaga va pastga y o ‘naltiradi (chalqancha usulda
orqaga va tepaga), Bu toMqinsimon yoki qam chisim on harakatlar
m ajmuidir. Tepinish texnikasi so ‘nggida oyoqlar to ‘liq to ‘g ‘rilanadi
va o ‘z holiga qaytadi, suzuvchi keyingi siltanuvchi
tepish texnikasi
uchun oyog‘ini qayta tepaga k o ‘tarish paytida (chalqancha usulda
pastga) oyoqlarini to ‘g ‘ri holatga olib keladi. O yoqlar to ‘g ‘rilanish
fazasida, sonlar bukilishi ham neytral holatga qaytadi.
23-rasm da Vladimir suv ostida erkin usulida tepish texnikasini
nam oyish etgan. Oyoqlar harakati texnikasini o ‘rganayotganligim iz
sabab, uning o ‘ng oyoq harakatlariga e ’tibor bering. 1-tasvirda
Vladimir oyoqlarini tepaga qaratib tizzalarini bukyapti. 2-tasvirda, u
oyoq harakatini sonini bukish bilan boshlaydi (belini yengil pastga
bosib) va oyoqlar to ‘g ‘ri holatga kelguncha oyog‘ini orqaga va
pastga ch o ‘zadi va toMqinsimon harakatlam i davom ettiradi. 3-
tasvirga e ’tibor bersangiz, u oyoq harakatini oyog‘ini sonidan
pastroq balandlikka olib tushish
bilan yakunlaydi, ammo ju d a pastga
ham tushirm aydi. So‘nggi tasvirda, V ladim ir to ‘g ‘rilangan oyog‘ini
qayta k o ‘taradi. O yog‘i soni balandligidan qayta ko‘tarilgandan
so‘ng, uni keyingi siltanuvchi pastki-tepish harakati uchun qayta
bukadi.
.лй---’
QoMlar bilan eshish texnikalari orasidagi siltanib harakatlanish
o ‘xshashliklarini ko‘rganimiz kabi, oyoq m ashqlarida ham shu
narsalami k o ‘ramiz. Keyingi sahifadagi 24-rasm da Elizabetning
batterflyay
tepinish
usulida
siltanib
harakatlanish
fazasida
oyoqlarini orqaga va pastga yo‘naltirishi tasvirlangan.
Buklangan
tizzalar va tovonlar tepaga qaragan holatda, Elizabet oyoq
barakatlarini sonini egish bilan boshlayapti (1-tasvir). U pastki
oyoqlarini orqaga va pastga tepish orqali cho‘zyapti (2-tasvir) va
82
to ‘lqinsimon harakatlarni tovonini sonidan pastroq darajaga tushirib,
oyoqlarini to‘liq cho‘zish bilan tugallaydi (3-tasvir).
