Uzatmaning tekshiruv hisobi
Dastlab g`ildirakning aylana tezligi topiladi:
= ω2 ∙ d3 = π ∙ d3 ∙ n2 = 3,14 · 100 · 240 = 1,3 𝑚⁄𝑠.
2 60 ∙ 103 60000
bu yerda, 𝑑3-shesternyaning bo`luvchi aylanasi diametri va 𝑛3-shu shesternyaning joylashagan valining aylanish chastotasi.
Aylana tezlik = 1,3 𝑚⁄𝑠
ga ko`ra quyidagi tavsiya asosida uzatmaning
aniqlik darajasini topamiz. ГОСТ 1643-81 da to`g`ri tishli g`ildirak uchun =
5 𝑚⁄𝑠
gacha bo`lsa, 8-aniqlik darajasi va 𝐾𝐻𝑣= 1,05÷1,10 gacha tavsiya etiladi.
Qiya tishli uzatma uchun = 10 𝑚⁄𝑠
gacha 8-aniqlik darajasi
𝐾𝐻𝑣 = 0,05÷1.10, = 10 ÷ 20 𝑚⁄𝑠
gacha 7- aniqlik darajasi 𝐾𝐻𝑣═ 0,05÷1,10
gacha tavsiya etilgan. Shunga ko`ra qiya tishli uzatma va = 1,3 𝑚⁄𝑠 bo`lganida 8 - aniqlik darajasi olinadi.
Shesternya enining diametr koeffisienti:
Yuklanish koeffisienti
b3
d
𝜓𝑏𝑑 =
3
68
= = 0,68.
100
𝐾𝐻 = 𝐾𝐻𝛽 𝐾𝐻𝛼𝐾𝐻𝑣.
jadvaldan 𝜓𝑏𝑑 = 0,68, qattiqlik HB<350 va nosimmetrik holat uchun
𝐾 𝐻𝛽= 1,07 ekanligi aniqlanadi.
jadvaldan = 1,3 m/s va 8-aniqlik darajasi uchun, 𝐾𝐻𝛼 = 1,09 ekanligi aniqlanadi.
jadvaldan qiya tishli g`ildirak uchun = 1,3m/s, HB350 bo`lganda dinamik koeffisient 𝐾𝐻𝑣 = 1 ekanligi aniqlanadi.
Shunday qilib, yuklanish koeffitsenti 𝐾𝐻 ═ 1,07 ·1,09 ·1= 1,2.
Tish yuzalarini kontakt kuchlanishga tekshiramiz
σH =
270
√
𝑎𝑤𝑡
T3 ∙ KН(ut + 1)3 270
4
2
b ∙ 𝑢2 = 250 √
955 ∙ 1,2 · 103(4 + 1)3
62,5 ∙ 42 = 409 𝑀𝑃𝑎.
Agar hisobiy kontakt kuchlanish [𝜎𝐻 ] dan katta, ya’ni 𝜎𝐻 > [𝜎𝐻 ] bo`lsa o`qituvchining tavsiyasiga ko`ra hisoblarga o`zgartirish kiritib 𝜎𝐻 < [𝜎𝐻] shart qanoatlantiriladi.
Ilashmada qatnashuvchi kuchlar: aylana kuch
𝐹𝑡𝑇 =
2𝑇2
𝑑3
2 ∙ 253,5 ∙ 103
= = 5070 𝐻
100
bu yerda, 𝑇2 = 253,5 Nm - shesternya validagi burovchi moment,
𝑑3= 100 mm - shesternyaning bo`lovchi aylana diametri. Radial kuch
tgα
𝐹𝑟𝑐 = 𝐹𝑡 𝑐𝑜𝑠𝛽 = 5070
o`q bo`ylab yo`nalgan kuch
0,3640
0,96 = 1922 N;
F𝑎𝑐 = F𝑡t ∙ tgβ = 5070 · 0,2918 = 1479 N.
Ilashma tishlarini eguvchi kuchlanishga tekshirish uchun eguvchi kuchlanish bo`yicha yuklanish koeffisientini aniqlaymiz:
𝐾𝐹 = 𝐾𝐹𝛽 𝐾𝐻𝑣
jadvaldan 𝜓𝑏𝑑 =0,68 qattiqlik HB≤350 va nosimmetrik holat uchun 𝐾𝐹𝛽 = 1,15 ekanligi aniqlanadi.
jadvaldan 𝐾𝐻𝑣-son qiymatini 8-aniqlik darajasi HB≤350 = 1,3 m/s, qiya tish uchun aniqlaymiz. 𝐾𝐻𝑣= 1,1 ekanligi aniqlanadi. Shunday qilib eguvchi kuchlanish bo`yicha yuklanish koeffisienti
𝐾 𝐹 ═ 1,15 · 1,1 =1,3
Tish shakli koeffisienti qiymatini ekvivalent tishlar soniga mos ravishda taklif etilgan standart qatordan (53-betga qarang) tanlaymiz:
shesternya uchun
𝑧 3 24
𝑧 𝑣3 = 𝑐𝑜𝑠3𝛽 = 0,8847 ≈ 27, 𝑌𝐹3 = 3,86;
g`ildirak uchun
𝑧4 96
𝑧𝑣3 = 𝑐𝑜𝑠3𝛽 = 0,8847 ≈ 108, 𝑌𝐹4 = 3,6;
Eguvchi kuchlanishning ruxsat etilgan qiymatini aniqlaymiz
σ0
[σF
] = Flimb.
[SF]
Flimb
2.3-jadvaldan σ 0 -bazaviy siklar soni bo`yicha egilishiga chidamlilik chegarasi po`latining yaxshilangan turi va HB≤350 bo`lganida
Flimb
σ 0 = 1.8 ∙ HB.
[𝑆𝐹]-xavfsizlik koeffisienti bo`lib, u [𝑆𝐹]=[𝑆𝐹]′ ∙ [𝑆𝐹]′′ga teng. 2.3- jadvaldan [𝑆𝐹]′=1,75 bo`lib, u tishli g`ildirak materiali xossalarini o`zgaruvchanligini hisobga oladi. [𝑆𝐹]′′ - tishli g`ildirak zagatovkasini olinish usulini hisobga oluvchi koeffisient, bolg`alangan va shtamplangan zagatovka uchun [𝑆𝐹]′′=1,0, prokat uchun [𝑆𝐹]=1,15 quyma zagatovka uchun [𝑆𝐹]′′=1,3 ga teng. Bizning misolimiz uchun esa [𝑆𝐹]′′=1; [𝑆𝐹]=1,75.
𝐹𝑙𝑖𝑚𝑏
Shunday qilib, shesternya uchun 𝜎 0 = 1,8·280 =504 MPa; g`ildirak uchun, 𝜎 𝐹𝑙𝑖𝑚𝑏 ═ 1,8·250 = 450MPa.
Ruxsat etilgan kuchlanish:
504
shesternya uchun σ𝐹1 = 1,75 = 288 MPa;
450
g`ildirak uchun σ𝐹2 =
= 257MPa.
1,75
Endi [𝜎𝐹] nisbatni hisoblaymiz:
𝑌𝐹
shesternya uchun [σ𝐹1 ]
Y𝐹1
288
= 3,86
= 74,6 MPa;
g`ildirak uchun [𝜎𝐹2 ] = 257
= 71,4 MPa.
𝑌𝐹2 3,6
Hisoblangan nisbatga ko`ra olingan natija shesternyada kichik bo`lib chiqdi, shuning uchun shesternya tishlarini eguvchi kuchlanishga tekshiramiz.
Yβ-koeffisientini hisoblaymiz. Aslida, bu koeffisient to`g`ri tishni hisoblash sxemasini qiya tishni hisoblashga kiritilishi natijasida hosil bo`ladigan xatolikni yo`qotish uchun kiritilgan bo`lib, u quyidagicha aniqlanadi:
β
Yβ = 1 − 140 = 1 −
16,26
= 0,88 ga teng.
140
K𝐹𝛼 -koeffisientini hisoblaymiz. Mazkur koeffisient tishlar orasida yuklanishni notekis taqsimlanishini hisobga oladi va quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
4 + (E𝝰 − 1)(n − 5)
bu yerda, 𝜀𝛼=1,5-yon qoplash koeffisienti, aniqlik darajasi n=8 bo`lganda KF𝝰 = 0,92 ga teng bo`ladi.
G`ildirak tishlarini quyidagi formula yordamida eguvchi kuchlanishga tekshiramiz:
2
F t ∙ K F ∙ Y F ∙ Y 𝛽 ∙ K F𝝰
σF =
b ∙ m ≤ [σF];
σF =
5070 · 1,3 · 3,6 · 0,88 · 0,92
= 77 MPa.
62,5 · 4
σF < [σF ]sharti bajarildi, agar shart bajarilmasa o`qituvchining tavsiyasiga binoan hisobga o`zgartirishlar kiritish maqsadga muvofiqdir.
|
