54
I bob bo‘yicha qisqacha xulosa
Ushbu bobda qadimdan ildizlari o‘zaro tutash bo‘lgan ikki xalq ya’ni, XX asr
boshlaridagi o‘zbek va turk xalqlari adabiyotining bir-biriga ta’siri. O’zbek-turk
adabiy aloqalari tarixida XIX asr oxiri XX asr boshlaridagi ijtimoiy-iqtisodiy,
siyosiy vaziyat o’ziga xos o’ringa ega ekanligi. Aynan shu davrda turk ziyolilari
tomomidan nashr etilgan gazeta-jurnallar, Furqat, Fitrat, Elbek, Botu singari
o‘zbek ziyolilari tomonidan olib kelinib, ularda ilgari surilgan g’oyalarni
ommaga yetkaza boshlanishi. O‘rta osiyo hududidan yangi tashkil etilgan
Turkiya mamlakatida ta’lim olib, O‘rta osiyodagi tengdoshlariga ozodlik va
erkinlikni tarannum etuvchi turk adiblarining asarlarini tanitishi, u yerdagi
adabiy muhit va jarayonlarni, badiiy ijoddagi yangi janr va yo‘nalishlarni o‘zbek
adabiyotiga kirib kelishiga qo‘shgan hissalari haqida tadqiqot olib borildi.
“Choliqushi” romanining turkcha matni va Mirzakalon Ismoliy tomonidan
tarjima qilingan o‘zbekcha matni solishtirildi. Tarjimonning asarni tarjima qilish
jarayonida qahramonlarning ruhiy holatlari tasviriga asosiy e’tiborni qaratgani,
o‘zbekcha frazeologik birliklardan mohirona foydalangani, tabiat tasvirlari ham
murakkablikdan qochilgan holda soda va jozibali tarzda berilgani tarjimonning
eng katta yutug‘i ekanini isbotlab berdik.
