51
Tarjimasi:
“Sira tonggi yorishmaydigandek tuyilgan tun azobidan qutulish
uchun yozishni boshladim.”
27
Ushbu parchadagi “
yalnızlığına” ya’ni, “yolg‘izligiga” deb tarjima qilinishi
kerak bo‘lgan so‘zning o‘rniga “azobiga” so‘zi ishlatilgan. Aslida esa Feride
poyonsizdek tuyulgan tunning yolg‘izligidan zerikkan edi. Asardagi yolg‘izlik
so‘zini o‘z o‘rnida azob so‘zi bilan almashtirmasdan, o‘z o‘rnida qo‘llanilishi
Feridening o‘sha
paytdagi ruhiy holatini, yolg‘izlikni ochib berishda ko‘proq
samara bergan bo‘lar edi.
“Bu masum yalvarma jesti mektepte sörler ve dindar talebelerin Meryem ve
Isa karşısında dua ederken aldıkları bir jestti. Tesiri herhalde çok zaman tecrübe
edilmişti.”
Tarjimasi:
“Bu
gunohkorlarcha
yolvorish
usuli
maktabda
murabbiyalar,dindor o‘quvchilar Bibi Maryam bilan Iso oldida duo o‘qiyotgan
mahallarida qo‘llanadigan usul edi. Harholda, buning ta’siri uzoq vaqtlardan
beri sinab kelinardi.
Bu yerda Bibi Maryam bilan Iso nomi ishlatilganda, shaxs emas, balki diniy
sanam nazarda tutilgan. Xristianlikda aynan mana shu ikki shaxsning suratiga
ibodat qilinadi. Asarda ana shu holat nazarda tutilgan.
Çocukluğumda bana hoyrat derlerdi. Galiba haklarıda var dı. Kiminle
oynarsam canını yakar, bağırtırırdım.
Tarjimasi:
Kichikligimda meni qilig‘i sovuq deyishardi. Balki bu to‘g‘ridir
ham. Nimagaki, kim bilan o‘ynasam jonini og‘ritar, dodlatar edim.
Ushbu gapda
hoyrat so‘zi qo‘llangan. Bu so‘zning tarjimasi
qo‘pol degan
ma’noni anglatadi.
Tarjimasi qo‘pol so‘zining o‘rniga qilig‘i sovuq degan
27
Рашод Нури Гунтекин. Чолиқуши. Роман. Туркчадан Мирзакалон Исмоилий таржимаси. “Жаҳон
адабиёти дурдоналари” туркуми.Т.: “Камалак”. 2019. – 432 б.
52
ifodani qo‘llagan. Oddiygina qilib
qo‘pol degan so‘zni ishlatganda ham asarning
mazmuniga putur yetmas edi.
Qilig‘i sovuq ifodasini qo‘llanishi asarni tarjima
qilishda o‘zbek xalqona tiliga yaqinlashtirilishi
asarning badiiyatini yuksak
darajaga olib chiqqan omillardan biridir.
Dişimle kırarak havuza attığım simit kırıntılarına üşüşen kırmızı balıkları
izliyor, büyükannemle Hüseyin’in suyun dibine vurmuş akislerine bakıyordum
28
.
Tarjimasi:
Men chaynab hovuzga tashlayotgan teshikkulchalarga
to‘planayotgan baliqlar go‘yib bo‘lib, buvim va bilan Husaynning suvdagi
akslari ko‘rina boshladi.
29
Yuqorida keltirgan gapimizning tarjimasida biroz xatolik bor. Aslida esa
gap bunday tarjima qilinishi kerak edi:
Men chaynab hovuzga tashlayotgan
teshikkulchalarga to‘planayotgan baliqlarni tomosha qilish bilan birga buvim
va Husaynning suvdagi aksini ham kuzatayotgan edim. O‘zbekchaga
bunday
tarjima qilishimizning sababi, turkcha matnda
Feridening ham baliqlarni
tomosha qilayotgani va shu bilan birga ayni damda buvisi va Husaynni suvdagi
aksini kuzatayotgani berilgan. Ya’ni baliqlarni tomosha qilayotgani inkor etilib
o‘rniga buvisi va Husaynni kuzatishni boshlagani tushunilmaydi.
Niçin? Bu incelikleri akıl edecek yaşta değildim. Yalnız, bu ayrılığın vakti
gelince güneşin batması, yağmurun yağması gibi hiçbir tedbirle önüne
geçilemeyecek bir felaket olduğunu gayet iyi anlıyordum
30
.
Tarjimasi:
Nega endi? Lekin mayda sabablarga aqlim yetadigan yoshda emas
edim... Faqat bu ayriliq vaqti-soati kelganda, kunning botishi... yomg‘irning
28
Çalıkuşu” Reşat Nuri Güntekin// roman// Nurgök matbaası, Istanbul – 1963.
29
Рашод Нури Гунтекин. Чолиқуши. Роман. Туркчадан Мирзакалон Исмоилий таржимаси. “Жаҳон
адабиёти дурдоналари” туркуми.Т.: “Камалак”. 2019. – 432 б.
30
Çalıkuşu” Reşat Nuri Güntekin// roman// Nurgök matbaası, Istanbul – 1963.
53
yog‘ishini to‘sib bo‘lmagani kabi, bu ham hech bir yo‘sin bilan oldini olib
bo‘lmaydigan bir falokat ekanligini sezib turardim
31
.
Ushbu gapning turkcha matnida qo‘llangan “
Bu incelikleri akıl edecek
yaşta değildim” jumlasini “
? Lekin mayda sabablarga aqlim yetadigan yoshda
emas edim...” tarzida tarjima qilish gapni matnning mazmunidan uzulib
qolishiga sabab bo‘lgan. Aslida esa “Lekin bunday
nozik masalalarga aqlim
yetadigan yoshda emasdim...” deya tarjima qilinsa to‘g‘ri bo‘lar edi. Chunki bu
yerdagi masala Husayn va Ferideni bir-biridan ayirishayotganida edi.
