|
Informatsion texnologiyalar
|
| bet | 69/87 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 184,87 Kb. | | #143131 |
Bog'liq Informatsion texnologiyalar-fayllar.orgkonteyner-fayl, u xabarni yashirish uchun ishlatilishi mumkin. Bunda
konteynerlar ikki turda bo‘ladi: konteyner-original (yoki «bo‘sh» konteyner) —
bu konteyner yashirin axborotni saqlamaydi;
konteyner-natija (yoki
«to‘ldirilgan» konteyner) — bu konteyner yashirin axborotni saqlaydi. Kalit
sifatida xabarni konteynerga kiritib qo‘yish tartibini aniqlaydigan maxfiy
element tushuniladi.
Hozirgi vaqtda axborotni himoyalash eng ko‘p qo‘llanilayotgan soha bu —
kriptografik usullardir. Lekin, bu yo‘lda kompyuter viruslari, «mantiqiy
121
bomba»lar kabi axborotiy qurollarning kriptovositalarni buzadigan ta’siriga
bog‘liq ko‘p yechilmagan muammolar mavjud. Boshqa tomondan, kriptografik
usullarni ishlatishda kalitlarni taqsimlash muammosi ham bugungi kunda
oxirigacha yechilmay turibdi. Kompyuter stenografiyasi va kriptografiyalarining
birlashtirilishi paydo bo‘lgan sharoitdan qutulishning yaxshi bir yo‘li bo‘lar edi,
chunki, bu holda axborotni himoyalash usullarining zaif tomonlarini yo‘qotish
mumkin.
Shunday qilib, kompyuter stenografiyasi hozirgi kunda axborot xavfsizligi
bo‘yicha asosiy texnologiyalardan biri bo‘lib hisoblanadi.
Komp’yuter stenografiyasining asosiy vazifalari
Zamonaviy kompyuter stenografiyasining asosiy holatlari quyidagilardan
iborat:
• yashirish usullari faylning autentifikatsiyalanishligini va yaxlitligini
ta’minlashi kerak;
• yovuz niyatli shaxslarga qo‘llaniluvchi stenografiya usullari to‘liq ma’lum
deb faraz qilinadi;
• usullarning axborotga nisbatan xavfsizlikni ta’minlashi ochiq uzatiladigan
faylning asosiy xossalarini stenografik almashtirishlar bilan saqlashga va
boshqa shaxslarga noma’lum bo‘lgan qandaydir axborot — kalitga
asoslanadi;
• agar yovuz niyatli shaxslarga xabarni ochish vaqti ma’lum bo‘lib qolgan
bo‘lsa, maxfiy xabarning o‘zini chiqarib olish jarayoni murakkab
hisoblash masalasi sifatida tasavvur qilinishi lozim.
Internet kompyuter tarmog‘ining axborot manbalarini tahlili quyidagi
xulosaga kelishga imkon berdi, ya’ni hozirgi vaqtda stenografik tizimlar
quyidagi asosiy masalalarni yechishda faol ishlatilayapti:
konfidensial axborotni ruxsat etilmagan kirishdan himoyalash;
monitoring va tarmoq zaxiralarini boshqarish tizimlarini yengish;
dasturiy ta’minotni niqoblash;
122
intellektual egalikning ba’zi bir turlarida mualliflik huquqlarini
himoyalash.
|
| |
