o'zgartirishga qiziqishi bor tashkilotlar diqqatini jalb qilishni va ulami ovozini
eshitishga safarbar qilishmoqda.32”
“Nogiron bolalami ta’lim olish uchun qilgan murojatini keltirmoqchimiz “Biz
maktablardi o‘qimoqishni hoxlaymiz. Biz hoxlaymizki bizlarga hamma qatori bir xil
munosabatda
bo'lishini.
Bizlaming
orzu-umidlarimizni
amalga
oshiradigan
imkoniyatlami bizga berishingizni so‘raymiz” Aziza 18
yosh diagnozi DSP
O'zbekistoe.
“Menga o ‘yda bo'lishim yaxshiroq bo'lar edi chunki, oilada sen uchun qayg‘urishadi
va qullab qivatlashadi.” Misha 13 yosh Bolgariya, intematda yashaydi.
“Men ko'proq mehr-muxabbatga muxtojman, o 'z yaqinlarim bilan ko'proq
muloqotda boiishni istayman. Intematda yashayman shu bois ota-onamni kam
ko‘raman.” Yeva, 12yoshda, intematda yashaydi, Latviya.
“Onalargagamxurlik kiling shunda bolalar baxtli buladilar.” Imkoniyati cheklangan
bolaning onasi Vera, Rossiya.
“Sen odarnlar bilan muloqot qila olmay qolasa. O'rtoqlaring seni unutadi.” Ralitsa,
imkoniyati cheklangan bolaning onasi,Bolgariya.
“Men uzimni kasal deb xisoblamayman. Aksincha. Sen yeshsan,
hayot naqadar
go'zal.” Valya 17 yesh uyda yashaydi, Bolgariya.
“Siz tushinasizmi nima uchun ular [tayanch-xarakat a’zolari falajlangan nogironlar]
o'ylarida utirishadi. To'g'ri! Chunki xech qayerda yo'laklar, inshootlar ning yo'llari
nogironlar aravachasi uchun moslashtirilmagan.” Lyuda, 17 yosh, intematda
yashaydi, Rossiya33.
Bir qator chet mamalakatlaming tajribasini o'rganish jarayonida bizga shu narsa
ma’lum
bo'ldiki
taxminan
1970-yillardan
boshlab
nogironlaming
ta’lim
imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida normativ aktlar paketi ishlab chiqildi va joriy
qilinmoqda Shunday qonunlami va boshqa shunga o'xshash xujjatlami xayotga
tadbiq etish, sog'lom bolalar
bilan nogiron bolalami
xuquq jixatidan
barobar
ko'rishning kompleks chora-tadbirlarida ifodalanmoqda. Bu imtiyozlar
tartibi
sog'lom bolalar bilan nogiron bolalaming jamiyatda bir xil imkoniyatlarga ega
bo'lishlarigi yordam beradi. Ta’limiy tafovutlami yoqotishdagi barcha ishlaming
borishida kamchilikni
tashkil qiladigan
nogironlar guruxlarining
imtiyozlarini
oshirib, sog'lom rivojlanishidagi ko'pchilikni tashkil qilgan guruxlar imtiyozlarini
kamaytirish chora tadbirlari ko'rilmoqda. Siyosatchilar sotsiologlar va ijtimoiy
tashkilotlar ijtimoiy tashkilotlar ijtimoiy jixatdan yordamga muxtoj guruxlarga o'rta
va oily o'quv yurtlarida sifatli ta’lim olishlariga keng yo ochib berishga oid
32 Shomaxmidova R. Maxsus va iklyuziv ta’lim. — Toshkent, 2012. -123.b.
33 Ратнер Ф.Л., Юсупова А.Ю. Интегрированное обучение детей с ограни
ченными возможностями в обществе здоровых детей. - М.: Владос, 2006. 56.с.
