Nogiron bolalrga ularga nogiron deb faqatgina nuqson jihatdan yondashishi emas,
balki bu bolalrga har tomonlama yondashish lozim. Bu
esa maxus ehtiyojli bolalar
uchun ta’lim masalasini rejalashtirayotgan uning butun hayoti davomida yuzaga
kelishi mumkin bo'lgan ehtiyojlini hisobga olgan holda tuzishni talab etadi.
Bundan
tashqari inklyuziv ta’limda nogiron boladagi mavjud nuqonlarni bartaraf etish,
korreksiyalash, kompensatsiya qilish bilan bir qatorda bilim ko'nikmalarga ega qilish,
kasb hunarga o'rgatish ishlarini parallel ravishda olib borish talab etiladi. Bu
tamoyilning mohiyatida maxsus ehtiyojli bolalarga ilk yosh
davrida erta yondashish
ham yotadi. Maxsus ehtiyojli bolalar ta ’limi boshlang'ich va o'rta-maxsus ta’limni
olishlari blan yakunlanmasligi kerak. Nogiron bolalaming kasb-hunar ta’limi va oliy
ta’limi ham amalga oshirilishi taalab etadi. Chunki inklyuziv ta’lim
tizimining
vazifalaridan biri maxsus ehtiyojli bolalmi har tomonlama rivojlantirish,
ulaming
barcha huquqlarini ta’minlashdan iboratdir.
Inklyuziv ta’limda inoslashuvchanlik tamoyili.
Bu tamoyilning mazmuni shundaki, o'quv reja, dastur va darsiliklar maxsus ehtiyojli
bolalaming imkoniyatlariga moslashuvchan bo'lishi kerak. Bolaning maxsus ta ’limga
bo'lgan ehtiyojlari har qanday integratsiya faoliyatining asosini tashkil etishi kerak.
Shaxs ehtiyojlarining darajalari va turiari har xil boiganligi tufayli bunday faoliyatlar
moslashuvchan o'zgaruvchan bo'lishi talab etiladi.
Malakavivlik tamoyili.
Maxsus ehtiyojli bolalar inklyuziv tarzda o'qitilayotgan
smflarda yuhori malakali
o'qituvchilaming dars berishi talab etiladi. Bundan tashqari inklyuziv sinf
o'qituvchisi defektlogiya sohasi bo'yicha ham malaka oshirgan bo'lishi kerak.
Inklyuziv ta ’lim joriy qilingan maktablarda (muassasalarda) ta’lim jarayonini
tashkil
etish tamoyillari28.
• Maxsus ta’lim tamoyillari:
•
Korreksion yo'naltirilganligi;
• Nuqsonini aniqlash, ta’lim berishda kompleks (klinik-genetik, neyrofiziologik,
psixologo-pedagogik) yondoshish;
• Nuqsonli funksiyani erta aniqlab, tibbiy-psixologik jixatdan korreksiyalash;
• Umumiy o'rta ma’lumot berish, kasbga yunaltirish va ijtimoiy hayotga
tayyorlashga moslashtirish;
• Differensial-tabaqalashtirish va oloxida yondoshish;
• Ta’limning uzliksizligini ta’minlash.
