ADABIYOTLAR BILAN ISHLASH M ETODI
Pedagogik m uam m olarni tadqiq etish adabiyotlarni o'rganishdan
boshlanadi. O 'rganiladigan hujjatlar va m anbalarga xalq maorifiga
aloqador hujjatlar kiradi.
Shu bilan birga, pedagogika faniga oid b o'l
gan tarixiy-pedagogik adabiyotlar, arxiv hujjatlari, pedagogik mat-
buot m ateriallari, darsliklar. o'quv-metodik ishlanm alar ham kiradi.
Adabiyotlarni o'rganish metodi m uam m olarning qay tomonlari yaxshi
ochilgar.ligini, qaysi m asalalar hal etilm agani kabilarni bilish im ko
niyatini beradi. Adabiv m anbalar bilan
ishlash quyidagi metodlar-
dan foydalanishni nazarda tutadi: bibliografiya tuzish. annotatsiya,
konspektlashtirish. Ishning m aqsadidan kelib chiqqan holda yuqoridagi
usullardan biri tanlab olinadi.
Bibliografiya - bu hal etilishi lozim bo'lgan muammoni tadqiq
etish jarayonida zarur bo'lgan adabiyotlar ro'yxati. Adabiy m anbalar
bilan ishlash aniq m a'lum otlarni bibliografiya tuzish yo'li bilan
rasm iylashtirishni talab etadi. Bunda m a'lum otlar
m uallifning ism-
sharifi, asarning nomi, nashriyot nomi (maqolalar uchun ju rn al va
gazetalarning nomi), manzili va nashr etilgan yili ko'rsatiladi.
ILG ‘OR TA JR IBA LA R N I 0 ‘RGANISH M ETODI
Pedagogikaning ko'pgina m uam molarini hal etishda ta’lim-tarbiva
sohasida orttirilgan tajribalarni o'rganish muhim ahamiyat kasb etadi.
Ilg‘or o'qituvchilar tajribasi bilan bir qatorda, oddiy o'qituvchilarning
faoliyatlari ham o'rganib boriladi. Chunki tajribalarni o'rganish
jarayonida muammo, yutuq va kam chiliklar aniqlanadi.
Pedagogik tajribalarni
o’rganishda kuzatish.
intervyu olish,
anketalar tarqalish, o'quvchilarning
yozma va ijodiy ishiari, pedagogik
hujjatiarni o'rganish m etodlaridan foydalaniladi.
Kuzatish - o'rganish lozim bo'lgan pedagogik hodisani m a’lum
maqsad nuqtayi nazaridan kelib chiqqan holda kuzatuvchi kuzatish
bayonnomasini olib boradi. Kuzatish obyektiga oid bo'lgan aniq faktik
material tayyorlanadi. Kuzatish belgilangan aniq reja asosida olib
boriladi.
Suhbat (fakt) dalillar to'plash yoki kuzatish davomida to'plangan
m ateriallarga aniqlik kiritish m aqsadida olib boriladi. Suhbat tadqi-
qotning m ustaqil yoki yordamchi metodi sifatida qo'llaniladi.
10
Anketalar tarqatish. Bu ommaviy ravishda m aterial to'plash m aq
sadida anketalar tarqatish y o li bilan amalga oshiriladi.
Tadqiqot uchun m uhim b o im ag an m ateriallar o'quvchilarning
yozma va bir qancha fanlar bo'yicha m ustaqil
ishlarni bajargan daftar-
larini tekshirish, o'rganib chiqish y o li bilan turlarga ajratilishi m umkin.
M aktab hujjatlarini o'rganish - o'quvchilarning shaxsiy varaqalari,
m etodistning to'plagan m alum otlari, sinf jurnallari, kundaliklar, y ig l-
lish va majlislar bayonnomalari tadqiqoti
uchun olib borilayotgan
talim -tarbiyaning ahvoli, darajasi haqida obyektiv axborot manbayi
hisoblanadi.
Pedagogik hodisalarni tadqiq qilish jarayonida eksperim ent (sinov)
muhim ahamiyat kasb etadi. M axsus tashkil etilgan eksperiment
qollanilayotgan yoki qollanishi m um kin b o ig an u yoki bu metod va
usullar sam aradorligini aniqlash m aqsadida amalga oshiriladi.
M atem atik metod. Bu metod ommaviy m ateriallarni tahlil qilishda
(masalan, anketalar tarqatish y o li bilan to'plangan m ateriallarni yoki
m aium otlarni umumlashtirish uchun) qollaniladi.
U eksperiment
natijalarining aniq baholanishini, xulosalarning ishonchli bolish ini
ta’minlaydi.
Tadqiqot natijalari va ularni amalda tatbiq etish. Pedagogikada
bu jarayon turli y o lla r bilan amalga oshirilishi m umkin. Chunonchi,
tadqiqotchilarning seminarlarda, ilmiy
konferensiyalarda tadqiqot
natijalari bo'yicha m a’ruzalar bilan chiqishi, ilmiy maqolalar, kitoblar
nashr etilishi, o'qituvchiga m o'ljallangan m etodik tavsiyalar b o lish i
mumkin. Pedagogikada hali hal etilmagan m uam molar juda ko'p.
Bular
ilmiy tadqiqot olib borish y o li bilan hal etiladi.
Download
