Muammoning tug’ilishi va qo`yilishi ilmiy bilish va ilmiy ijodning eng muhim
bosqichidir.
Bu bosqichda ilmiy muammo o`rtaga tashlanib, bajarilishi kerak bo`lgan ilmiy
tadqiqot vazifasi aniq va lo`nda qilib belgilanadi. Bunday axbarotlarni to`plash va
o`rganish butun tadqiqotlar davomida amalga oshirilishi lozim. Ilmiy tadqiqotning
vazifasini aniq belgilash juda muhim, chunki undan ko`p jihatdan ilmiy tadqiqot
vazifasini ijobiy bajarish bog’liq bo`ladi.
27
2-bosqich.Tadqiqotning maqsadi va vazifasini ifodalash va birlamchi gipotezani ilgari surish va asoslash: - mavzu bo`yicha masalalarning ahvolini tahlil qilish;
- tadqiqot maqsad va vazifalarining bayonini tuzish.
Gipoteza (qadimgi grek. ὑπόθεσις — taxmin, faraz) 12
– tekshirilayotgan
muammo yoki hodisa to`g’risida ilgari surilgan ilmiy jihatdan asoslangan, ilmiy fakt
va ma`lumotlarga zid bo`lmagan, lekin haqiqatligi hali isbotlanmagan ilmiy bilish
shaklidir. Gipoteza aksioma yoki paspulatga o’xshamay, uning haqiqiyligi
isbotlanishi kerak bo’ladi. Ilmiy gipoteza – bu haqiqiyligi kritik eksperiment bilan
isbotlanishi mumkin bo’lgan ilmiy xulosadir.
Juda ko`p hollarda birlamchi gipoteza tadqiqot asosiy vazifasini belgilash va
to`plangan barcha ilmiy axborotlarni tanqidiy tahlil qilish asosida tug’iladi. Bunda
birlamchi gipoteza bir nechta variantlarda bo`lishi mumkin va shular ichidan
maqsadga yaqini tanlab olinadi va u ishchi gipoteza deyiladi. Ishchi gipotezani
aniqlash uchun boshlang’ich eksperimentlar o`tkazishga to`g’ri keladi.
Gipoteza ilmiy taxmin bo`lib, tajribada tekshirishni talab etadi va nazariy jihatdan ishonchli ilmiy nazariya bo`lishi uchun asoslanishi lozim.
2.2-rasm. Ilmiy tadqiqot strukturasi 12
https://ru.wikipedia.org/wiki/Гипотеза
28
где: F- Обратная связь (помогает контролировать подсистему, на которую она передается)
FF- подача вперед (обслуживает существенное значение для предоставления критериев
оценки)
