|
InstitutiBog'liq Ilmiy tadqiqot metodologiyasiMatematik model – ob’ektning xossalarini matematik terminlarida to`la
ifodalaydi. Har qanday qurilmaning universal modeli bo`lib, uning elementlarini
differentsial tenglamalar yordamida ifodalashdir. Asosiy qiyinchilik, bunda olingan
nochiziqli tenglamalar uchun echish usullarning noma`lum bo`lishidir. Bu turdagi
model ilmiy-texnik tadqiqotlarning asosiy modeli hisoblanadi. Masalan, ekish
sektsiyasi tebranishining differentsial tenglamasi.
Deyarli har qanday analitik yoki fizikaviy modelni EHM da raqamli shaklda
amalga oshirish mumkin - bunda matematik model yoki EHMda modellashtirish
hosil bo`ladi.
Matematik model – bu “abstrakt” model bo’lib, abstrakt til, xususan sistema
faoliyatini ifodalaydigan matematik nisbatlar yordamida o’rganilayotgan
sistemaning formal tasvirlashni anglatadi. “Abstract” – tarjimada “tasvirlash”
ma’nosini ahglatadi,
Matematik model - o`rganilayotgan ob`ekt (sistema)ning asosiy xossalarini
ifodalovchi va u haqidagi ko`plab informatsiyani qulay shaklda tasvirlovchi sun`iy
sistema.
Matematik modellarni ishlab chiqish sabablari: texnologik tizimlarni
loyihalash jarayonida tavsiflash, tadqiq qilish, loyihalash va optimallashtirish.
Matematik model inson faoliyatining turli-tuman sohalariga tobora kengroq va
chuqurroq kirib bormoqda, tadqiqotning samarali vositalaridan foydalanishga imkon
bermoqda. Shuning uchun fan va texnikaning turli sohalaridagi mutaxassislarning
matematik madaniyati o`suvi ko`zga tashlanmoqda. Ular jiddiy qiyinchiliklarsiz
hisoblashning umumiy nazariy qoidalari va usullarini o`rganmoqdalar. Biroq faqat
matematik bilimlarni egallash amaliyotda u yoki bu amaliy vazifani bajarish uchun
hali etarli bo`lmaydi, vazifani boshlangich ifodasini matematika tiliga o`tkazish
bo`yicha malaka ham hosil qilish zarur, ya`ni aniq amaliy vaziyatlarda yuzaga
keluvchi matematik vazifalarni qo’yish usullarini bilish zarur.
|
| |
