joy olishlariga yordam berish maqsadida
tashkil etilgan mazkur
m arkazning bir yillik faoliyatiga nazar tashlar ekanm iz, ana
shunday maskanlar nihoyatda zarur, degan xulosaga keldik.
Bu yerda ayni paytda 10 dan ortiq turli to ‘garaklar faoliyat
ko‘rsatmoqda. Ota-onasi yoki biron yaqin kishisi yordamida mar-
kazga kelgan nogiron bolalar shifokor nazoratida haftada bir yoki
ikki kun davomida hunar o'rganishmoqda. Duradgorlik,
tikuvchi-
lik, kashtachilik hunarlaridan tashqari, bolalar kompyuter bilan
ham shug‘ullanishadi.
— Markaz faoliyatidan nafaqat nogiron bolalar, ayniqsa, ular-
ning ota-onalari juda mamnun bo‘lishmoqda, — deydi tum an
xalq ta’limi bo‘limi mudiri Tohiijon Tojiddinov. — Nogiron bolalar
markazi tum an xalq ta ’limi b o ‘limi
tashxis markazining doimiy
nazoratida. Mutaxassislarimizning sa’y-harakati bilan nogiron bo-
lalarning sog‘lom jamiyat sari intilishi, kasb-hunar egallashga bo‘l-
gan qiziqishi kuchaymoqda. Eng asosiy maqsadimiz, nogiron bo-
lalarning sog'lom tengdoshlari bilan integratsiyalashuvini amalga
oshirishdan iborat.
Integratsion, inkiyuziv ta ’lim joriy etilgan mamlakatlar tajri-
basidan m a’lumki, mazkur tizimda har ikki tom on —
alohida
yordamga muhtoj bolalar ham, sog'lom bolalar ham o'zaro man-
faatdor bo ‘lishadi. Nuqsonli bolalar um um ta'lim maktablarida
o ‘qir ekan, o ‘zlarini kamsitilgan holda his qilishmaydi, aksincha,
shu jamoani toMaqonli a’zosi ekanliklarini anglashadi. Oqibatda
o ‘z-o ‘zini hurmat qilishlari, yashashga bo‘lgan
umidlari, ishonch-
lari ortadi. Sog‘lom bolalar esa jamiyat turli tushunchalar, turli
dunyoqarashdagi insonlardan iborat ekanligiga ko‘nikishadi, muhtoj
do ‘stlariga yordam bera olayotganliklaridan mamnunlik tuyg‘usini
his etishadi. Ayni paytda Andijon viloyatida 6000 dan ziyod nogiron
va rivojlanishda nuqsoni bo‘lgan bolalar aniqlangan. Ular uchun
viloyatda 14 ta maxsus ta’lim muassasasi tashkil etilgan.
Maktabgacha
yoshdagi bolalar uchun 18 ta bolalar bog‘chalari mavjud. Mazkur
muassasalarda 3420 nafar bolalar ta ’lim-tarbiya olmoqda. Shu-
ningdek, 600 dan ziyodroq nogiron bolalar uy sharoitida yakka
tartibda parvarish qilinib, maktabga tayyorlanmoqda. Nogironlar
ta ’limi bo‘yicha mamlakatimizda katta tajriba maktabi yaratilgan.
Viloyatda ham mazkur ta ’lim jonkuyarlari ko'pchilikni tashkil etadi.
M a’lumki, integratsion ta ’lim mamlakatimizda hali u qadar
takomillashgani yo‘q. Bir qator rivojlangan xorijiy davlatlarda
integratsion ta ’lim yaxlit tizimga aylanib ulgurgan. 0 ‘zbekiston
63
Respublikasining «Ta’lim to ‘g'risida»gi Q onunida belgilanga-
nidek, nuqsonli bolalar faqatgina ota-onalari
yoki biror yaqin-
larining roziligi bilangina maxsus ta ’limga o ‘tkaziladi. Shu tufayli
ham da dunyo tajribasida aks etgan yaxshi niyat bois, viloyatda
2 ming nafar nuqsonli bola um um ta’lim maktablarida sogMom
tengdoshlari bilan birga ta ’lim olishmoqda.
Viloyatda integratsion ta ’lim sohasini o ‘rganish jarayonida bu
borada bir qator m uam m olar ham borligini kuzatdik. Integratsion
ta ’limning tub mazmuni va maqsadini to ‘laqonli ro‘yobga chiqa-
rish oson kechmaydi, albatta. Sohada ba’zi
tashkiliy ishlami amalga
oshirish kerak. Bulardan biri — pedagog xodimlarni alohida me-
todika bilan qurollantirish zaruriyati. Deylik, sogdom bolalar bilan
bir sinfda, bir partada yonma-yon o ’tirgan nogiron bola do‘stla-
ridan muntazam yordam olib turadi. Lekin o ‘qituvchi bolaning
intellektual darajasi yoki jismoniy nuqsonidan kelib chiqqan holda
bilim berishga alohida tayyorgarlik ko‘rishi shart bo‘ladi. Shu bois
respublikamizdagi barcha pedagogik yo‘nalishdagi oliy o ‘quv yurt-
larida maxsus kurslar o ’quv dasturiga kiritilishi lozim.
