• A. ZIKIRYAYEV — biologiya fanlari doktori, professor; B. TO‘XLIYEV — filologiya fanlari doktori, professor; N. HAMIDOVA
  • Integratsiyalashgan pedagogikasi




    Download 4,78 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/80
    Sana22.07.2024
    Hajmi4,78 Mb.
    #268210
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   80
    Bog'liq
    2023-12-18-05-35-26 d6ae6932e488a8db75855cbac7f9a96e



    O ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 0 ‘RTA
    MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
    R. A. MAVLONOVA, N.H. RAHMONQULOVA
    BOSHLANG‘ICH TA’LIMNING
    INTEGRATSIYALASHGAN
    PEDAGOGIKASI
    О 'guv go'llanma
    Toshkent - «ILM ZIYO» - 2009


    74.200 
    М 13
    0 ‘quv qo‘llanmada boshlang'ich ta’limni integratsiyalashtirishning 
    vujudga kelishi, uning ilmiy va ijtimoiy jihatlari, integratsiyalashdan 
    ta’lim mundarijasi va yo‘nalishlarining asosiy negizi, mohiyati ta’rifla- 
    nadi. Ta’lim tizimida o’quv predmeti sifatida integratsiya kursining 
    guruhlanishi fanning birbo'lagini integratsiyalashda koTsatiladi. Maz- 
    kurqo‘llanma «Boshlang‘ich ta’limni integratsiyalash» kursi bo’yicha 
    1—2-kurs magistrantlari uchun mo’ljallangan.
    Tciqrizchilcir:
    A. ZIKIRYAYEV 
    — biologiya fanlari doktori, 
    professor; 
    B. TO‘XLIYEV 
    — filologiya fanlari 
    doktori, professor; 
    N. HAMIDOVA 
    — pedagogika 
    fanlari nomzodi.
    ISBN 9 7 8 - 9 9 4 3 - 3 0 3 - 9 1 - 1
    © «ILM Z1YO» nashriyot uyi, 2009-y.


    SCVZBOSHI
    T a’limning interaktiv kursi ko‘rgazmali ta ’lim tizimi bo‘lib, 
    integrativ bilimlarni chuqurlashtirish va kengaytirish asosida ko‘r- 
    gazmali mahoratni vujudga keltirish sirlarini o ‘rganadi. Ko'rgazmali 
    ta’lim tizimi turli xildagi turlar, shakllar, usullar, obyektlar asosida 
    qurilgan.
    Integratsion kursning maqsad va vazifalari maktab tabiiy-ilmiy 
    ta ’lim tizimida tavsiflanadi. Bilimning integratsiyalashgan (ko'rgaz- 
    mali) tarmog’ida integratsiyalashning usul va vositalari: ta’lim rejasi- 
    dagi o‘qitish joyida vaqtning hajmiga qarab, shu kursni to ‘la o ‘z- 
    lashtrish vaqti o ’quvchilaming o’zlashtirish darajasi — ko‘p maqsadli 
    va rang-barangliligi hamda ko‘p funksiyaga egaligi bilan tavsiflanadi.
    Integratsiyalovchi ta ’lim kursining yo'nalishlari:
    • ko'p predmetlilik — bunda (ikki yoki undan ortiq) fundamental 
    fanlarni qiyoslash;
    • chegara fanlar asosida — yangi fanlarni vujudga keltirish, bu- 
    ning asosida yangi tabiiy hamda ilmiy fanlar vujudga keladi;
    • asosiv (o‘zak) fanlar — zamonaviy bilimlarning hamma tar- 
    moqlariga singib ketuvchi fanlar va umumiy ilmiy tushunchalar, 
    qoidalar va nazariyalardir;
    • kompleks obyektlarni o ’rganish, bu — «koinot», «odam», 
    «muhit» degan tushunchalarni birlashtirish;
    • mahalliy (tabiiy-ilmiy bilimlar) va global (muhim) muam- 
    molar — ilmiy, ekologik, polietnik, sanoat va mamlakatning ma- 
    daniy rivojlanishi bilan millatning bugungi kundagi tutgan o ‘rni 
    chambarchas bog‘liq;
    • faoliyat asosida — o‘quv-tarbiya faoliyatining har xil ko'rinishlari, 
    ya’ni kitoblar, kuzatishlar, tajribalar, bilim, mahorat va ko’nikmalar;
    • tabiat va jamiyatning rivojlanish qonunlariga bo‘lgan shaxsiy 
    munosabatni shakllantirish: ko‘rgazmalar asosida integratsiya, di- 
    daktik tizimda (o^qituvchi va o‘quvchining faoliyati);
    • ko'rgazmali yondashishga olib keluvchi metodlar va usullar — 
    evristik suhbatlar (savol-javob uslubi), rejali boyitadigan suhbatlar, 
    ekskursiyalar, ijodiy ishlar, mustaqil ishlar, antomimika, sahna ko‘- 
    rinishlari, namunali qiroat bilan o‘qish, insho yozish, diktant, bayon 
    yozish, matematik masalalarni yechish;
    3


    • tabiat va inson yagona tizimi va o ‘zaro aloqada faoliyat ko‘r- 
    satish hamda insonning yer kurasida yashab qolishi uchun ilmiy 
    asoslangan foydalanishni tashkil qilishi zarurligi;
    • ilmiy o ‘rganishni insonparvarlashtirish jarayoni ijtimoiy gu- 
    manitar, tabiiy-amaliy va texnik fanlar metodlarining o ‘zaro ta ’siri, 
    ilmiy faoliyatning gumanitar-shaxsiy metodlari sohalarida ifodalandi;
    • ta ’limni rivojlantirishning eng umumiy samarali yodi zamo- 
    naviy fanni turlicha uslubiy yondashuvlarini qulay o'zlashtirish;
    • «tabiat—inson» tizimidagi tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlarni 
    integratsiyalashuvi sifatidagi gumanizatsiyalashiivi;
    • tabiatda mavjud obyektiv aloqalarni o ‘zlashtirish orqali o ‘quv- 
    chilar shaxsini shakllantirish;
    • boshlang‘ich sinflarda integratsion bilim malakalarini va ko‘- 
    nikma hosil qilish;
    • har bir o bquv predmetini o ‘qiyotgan paytda o‘quvchilarga 
    to ‘g‘ri keladigan psixik qo‘zg‘alish hosil qilishi, bu materialni o‘z- 
    lashtirilishiga katta yordam beradi, uni tez yodda saqlashga, emo- 
    tsional anglashga, fikrlash qobiliyatining o‘sishi, nutq va tasaw ur- 
    ning rivojlanishiga olib keladi.
    Integratsiya negizida o ‘quvchilarda fikrlash qobiliyatining har 
    xil turlarini shakllantirish, bu esa bilim (anglash) jarayoni bilan 
    chambarchas bogdiqdir:
    • tabiatda mavjud bodgan obyektlar orqali o ‘quvchilarning shax- 
    siyatini shakllantirish;
    • «tabiat — inson» tizimida aniq bilimlarga ega bodishi uchun 
    fikrlash qobiliyatini shakllantirish;
    • materiallarni anglab yetish va didaktik adaptatsiyani shakllantirish 
    uchun origanuvchi materialni bilimning har xil tarmoqlaridan olish;
    • o ‘quvchilarda tizimlashgan fikrlash qobiliyatini shakllantirish 
    uchun origanuvchi materialni bilimning har xil tarmoqlaridan olish 
    uchun dunyoning zamonaviy ilmiy kontekstidan foydalanish;
    • tabiatning obyektlari va ko‘rinishlarini, jarayonlarini, qo- 
    nunlarini, jamiyatning rivojlanish qonunlarini iqtisodiyot gumanitik 
    va demokratik bilimlarini shakllantirish;
    • bilim, ko‘nikma, malaka tizimini ishlab chiqish;
    • maktab tadim kurslaridagi integratsiyani ma’nosi, keng miqdor- 
    dagi fikrlar va dalillar majmuasi, bir-biriga yaqin fanlarning birlashuvi;
    • maktab o ‘quvchilarida har xil turdagi fikrlash qobiliyatini shakl­
    lantirish, buning uchun ruhiy mashqlardan foydalanish, mavzuni 
    tez o ‘zlashtirishiga yordam beradi, uni eslab qolish va emotsional 
    anglash qobiliyatini shakllantiradi.

    Download 4,78 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   80




    Download 4,78 Mb.
    Pdf ko'rish