Integratsiyalashgan pedagogikasi

dizi asarlar qa’riga borib tutashadi. K o‘pchilik olimlar fikricha, 
o ‘sha paytlarda nutq va kuylash uyg‘un bo‘lgan, ularning musiqiy 
asoslari farqlanmagan».
Urnumiy pedagogikadan m a'lum ki, barcha pedagoglarning 
umumiy va asosiy vazifasi bolaning qobiliyati va tafakkurini ri- 
vojlantirish asnosida bilimlari, ko‘nikma va o ‘zlashmalarini, fan 
asoslarini egallash jarayonida ziyraklik layoqatini doimiy ravishda 
takomillashtirib borilishiga erishishdir. Lekin har bir fan o'qituv- 
chisi bolaning umumiy rivojlanishidan tashqari, uning maxsus 
xususiyatlari sayqallanishiga ham e ’tibor qaratishi lozim.
Psixologiya va metodika sohasida tadqiqot olib borgan uslu- 
biyatshunoslar musiqiy xususiyatlar umumiyligiga alohida to ‘x- 
talishadi. Ayni vaqtda barcha xususiyatlardan nutqiy va musiqiy 
ovozni ajratib olish mumkin. Ana shu xususiyatlar negizida til va 
kuyning tovush a ’zolarini muvaffaqiyatli o ‘zlashtirish mumkin. 
Shunday qilib, ona tili va musiqa o ‘qituvchilari ko‘plab umumiy 
vazifaga ega. Bu vazifalar birgalikda hal qilinsa, ancha samarali 
b o ‘ladi. Ona tili va musiqa darslari mavzularining ko‘pi turdosh. 
Ular orasidagi farqlardan ham metodik samarali vosita sifatida 
oqilona foydalanish mumkin. Ona tili darsi bilan musiqa integ- 
ratsiyasi samarali natija beradi. Masalan, qiyin urg‘uga ega so'z va 
kelishik shakllarini o ‘rganishda she'r yoki qo‘shiq yordamida ushbu 
mavzu yaxshiroq o ‘zlashtirilishiga erishish mumkin.
Ona tili darsida tashkiliy boshlanish yoki chigal yozdi mashqi 
sifatida ayrim qo ‘shiq naqorati yoki biror parchasidan foydala- 
niladi. Bu bilan bolalar kerakli so‘zlam i, ftkrni eslab qolishadi, 
talaffuzlarini takomillashtirishadi. Ona tili darslarida musiqadan 
foydalanish o ‘quvchilarga tabiat va maishiy hayot muhitiga chu- 
qurroq kirib borishiga ko‘maklashuvchi vaziyat hosil qiladi. Bun- 
day integrallashgan darslarda musiqaning tarbiyaviy aham iyati- 
dan zarracha ham kam emas. Muayyan asarni tinglash asnosida, 
o ‘qituvchi ko‘pincha muallif haqida, asar yaratilishi tarixiga oid 
qisqacha m a’lum otlar keltiradi. Bu o ‘quvchilar dunyoqarashi ken- 
gayishiga imkon beradi.
0 ‘z navbatida, o'qituvchidan bunday integratsiya uchun max­
sus tayyorgarlik talab qilinadi. Dars o ‘z -o ‘zidan musiqa va bas- 
takor bilan hayajonli uchrashuvga aylanishi uchun o ‘qituvchi 
uzluksiz yangi qo‘shiqlardan xabardor bo ‘lishi, qo‘shiqlar yig‘ib 
borishi, bastakorlar hayotiga oid m a'lum ot va musiqa haqida qi- 
ziqarli hikoyalar to ‘plab borishi kerak.
72

O na tili mashg‘ulotini oMkashunoslik negizida olib borish
Ona tili darslarini o ik ash u n o slik asosida olib borilishi juda 
katta ta ’limiy-tarbiyaviy ahamiyatga ega. 0 ‘lkashunoslik mate- 
riallaridan, odatda, o‘qish darsida yozuvchi biografiyasini o ‘rga- 
nishda, uning ijod manbalari, ayrim asarlari yaratilish tarixini 
bolalarga yetkazishda foydalaniladi. Lekin ona tili darsida ham tez- 
tez o ‘lkashunoslik manbalaridan foydalanish mumkin. Bunday 
darsda o ‘lkaning taniqli joylariga bag‘ishlangan surat va kitoblar, 
sayohat va materiallar qo ‘llash lozim. Maqsadga yo‘naltirilgan ti- 
zimli faoliyat bolalarda ongli faollikni oshirib, o ‘rganilayotgan 
fanga qiziqishi kengayadi. 0 ‘qituvchi isbot sifatida o ‘lkashunoslik 
negizida o‘tkazilgan ona tili darsidan parcha keltiradi.

Download 4,78 Mb.