Matematik amallarning modellari




Download 0,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/9
Sana27.01.2024
Hajmi0,64 Mb.
#147305
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
2-mavzu. Iqtisodiyotda matematik modellashtirish usulini qoʻllashga doir misollar

1.1.3.Matematik amallarning modellari
I. 
Funksional boglanish y=kx ko£rinishda berilgan boisa, uni Dekart 
koordinatalar sistemasida koordinatalar sistemasining boshidan o‘tuvchi 
to ‘g£ri chiziqlar oilasi ko'rinishida ifodalash mumkin.(k>0 va k<0 
bo'lganda, 1-rasm).
0 ‘zgarmas miqdorni (k) o'zgaruvchi miqdor (x) ga ko'paytmasini 
fizikaviy model orqali ifodalash mumkin:
0 ‘zgarmas kuchaytirgichning matematik modeli
У 
A
k<0
l - r a s m .
R
Ubx = ( - )U bxo - KUbxo
1)
R
ko‘rinishda beriladi, unda
16


„ 
R
~~
r
proporsionallik koeffitsenti, R, R, qarshiliklarni ifodalaydi.
(2-rasmda uning elektrik zanjir orqali ifodalangan modeli keltirilgan.)
Ubx„; Ubx—boshlang'ich va natijaviy kuchlanishlar. Fizikaviy modelni
matematik model ko'rinishi u=kx—ni geometrik ifodasi, bu Dekart 
koordinatalar sistemasida koordinata boshidan o ‘tuvchi to‘g‘ri chiziqni 
ifodalaydi.
2.Agar matematik model quyidagi ko'rinishda berilgan bo'lsa:
У = £ 4 u r
(
2
)
(=1
H drish
bunda, 
Y kuchlanishlar yig'indisini ifodalaydi, ya’ni «summator»ni 
ifodalaydi.
Agar Rj yoki R-ni o'rniga, elektr zanjirda kondensator S joylashtirilsa, 
«dif&rensiallovchi» yoki «integrallovchi» qurilmalar hosil qilinadi. Shunday 
qilib»elektrik zanjir yordamida har bir matematik amalning modelini tuzish 
mumkin. Xulosa qilish mumkinki, matematik amallarning modellaridan 
foydalanib, kom pyuterlarning qurilm alarini tuzib, jarayonlarning 
bog'lftnishlarini matematik modellarini aniqlab, avtomatlashtirilgan 
boehqarish sistemalarni tuzish mumkin.
3. Yuzalarni hisoblash modeli
a) Matematik model orqali ifoda:
X 2 ~ h  
-
ДГ| - a
ну
17


b) Geometrik ko'rinishda (3-rasm)

Download 0,64 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Download 0,64 Mb.
Pdf ko'rish