FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

131 
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini 
 
 takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
 
 
 
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI 
06.12.2022 
 
XALQ TA’LIM TIZIMIDA PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA 
MALAKASINI OSHIRISH TIZIMINING ZAMONAVIY TENDENSIYALARI 
Uralov Shoxrux Alisher o‘g‘li 
Jizzax davlat pedagogika universitetining 
“Ta’lim muassasalarining boshqaruvi” II bosqich magistranti 
Jahonda umumiy o‘rta ta’lim sifatini ta’minlashda pedagog va rahbar xodimlarning 
tayyorgalik darajasi va boshqaruv samaradorligini oshirishda qayta tayyorlash va malakasini 
oshirish tizimining ilmiy asoslarini takomillashtirishga muhim omil sifatida qaralmoqda. Yevropa 
Kengashining (2009) «O‘quvchilar va maktab rahbarlarining malakasini oshirish bo‘yicha 
kengash xulosalari»da ta’lim va metodlari, xodimlarni ruhlantirishning shakl va uslublari, o‘qitish 
muhiti, o‘quvchilar va ularning ota-onalarini o‘quv jarayonida faol ishtirok etishga jalb qilish 
ishlarining saviyasi maktab direktorlarining liderlik kompetensiyalariga bevosida bog‘liqligi 
takidlanadi. Bugungi kunda mazkur vazifalarning ilmiy ta’minoti sifatida rahbar xodimlarning 
kompitendligini zamon talablari asosdida shakillantirish, rahbarning boshqaruv kompetentligining 
ta’lim muassasasi faoliyatiga ta’siri, maktab rahbarlarini tayyorlash, tanlash, lavozimiga tayinlash, 
faoliyatini baholash va doimiy rivojlantirish kabi masalalar bo‘yicha ustuvor darajada ilmiy 
izlanishlar olib borilmoqda.
Yangi O‘zbekistonni barpo etish jarayonida maktab ta’limi umummilliy harakatiga aylanib 
soha rivojini sifat jihatdan yangi bosqichga olib chiqishda keng qamrovli chora tadbirlar amalga 
oshirilib, bu borada O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Pedagog kadrlarni tayyorlash, xalq 
ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini yanada 
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2017-yil 26-sentabrda PQ-3289-sonli qarori ishlab 
chiqildi [1]. Bu qarordan asosiy maqsad xalq ta’lim tizimidagi kadrlarning malaka oshirish 
davomida mamlakatimizda va jahonda pedagogika, psixologiya hamda o‘quv fani bo‘yicha 
erishilgan eng yangi yutuqlarni chuqur o‘rganib, zamonaviy axborot va pedagogik 
texnologiyalarning imkoniyatlaridan xabardor bo‘lgan holda ularni amaliyotga tadbiq etish 
belgilab berilgan.
Jumladan, xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimi pedagoglar 
va rahbarlar tomonidan yangi ma’lumot, bilim, ko‘nikma va malakalarni olishning bosh manbasi 
hisoblanadi, shuning uchun ham, aynan mazkur tizim, ma’lum ma’noda, tizim xodimlarining 
sohada amalga oshirilayotgan modernizatsiya jarayonlariga tayyorligi uchun mas’ul va shu bois 
alohida e’tiborga loyiq.
Pedagoglar 
uchun 
malaka 
oshirish 
tizimini 
Rossiyalik 
olimlar
quyidagicha belgilaydilar:
- 
kasbiy 
mahoratini 
oshirish 
va 
malakasini 
oshirish, 
yangi
mutaxassislik olmagan holda yangi funksional vazifalarni o‘zlashtirish uchun qo‘shimcha 
pedagogik kasbiy tayyorgarlik dasturlarini amalga oshiradigan turli tashkiliy-huquqiy shakllardagi 
qo‘shimcha ta’lim muassasalari majmui (E.M. Nikitin) [3];
- 
qo‘shimcha 
kasbiy 
ta’lim 
turi, 
ilgari 
olingan 
kasbiy 
bilimlarni
yangilash va chuqurlashtirish, xodimlarning ishbilarmonlik fazilatlarini takomillashtirish, ularning 
kasbiy faoliyat bilan bog‘liq ta’lim ehtiyojlarini qondirish (E. A. Levanova, T. V. Pushkareva, M. 
L. Subocheva);
- 
shaxslarning 
ta’lim 
va 
rivojlanish 
darajasini 
har 
tomonlama
takomillashtirishni amalga oshiradigan uzluksiz ta’lim va shaxsiy rivojlanish markazlari (P. G. 
SHchedrovitskiy) [2].
Ko‘pgina 
tadqiqotchilarning 
ta’kidlashlaricha, 
bugungi 
kunda 
dunyoda
o‘qituvchilarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishning yangi tizimlari 
izlanmoqda, ammo na mazmuni, na o‘quv mashg‘ulotlarining tashkiliy shakllari, na o‘qitish 
uslublari bo‘yicha yagona nuqtai-nazar mavjud emas.

Download 7 Mb.