240
10. 1- jadvalning davomi
Butadiyenmetil –
stirolli (CKMC)
3, 6, 10, 12,14
Izoprenli (СКИ)
2, 6, 8, 12, 14
Butadiyenli
(CKД)
Juda yuqori mexanik mustalikamlikka
ega, yemirilish va sovuq ta’siriga chi-
damli
6,8
Xlorprenli (niatrit)
Yuqori elastiklikka ega, eskirishga chi-
damli. 120–130°C gacha haroralda neft
mahsulotlari muhitida ishlatishga yaroqli.
Xomashyosiz vulkanizatsiyalanadi
1, 4, 5, 7, 9, 11
Butadiyennitrilli
(CKH)
Nairitga o‘xshash. Issiqlik ta’siriga chi-
damliligi yaxshilangan
4, 5, 7, 9, 11,
13
Dimetilsiloksanli
(CKT)
Issiqlik ta’siriga chidamli, 60°C dan
300°C gacha haroratlarda uzoq muddat
ishlatish mumkin. Yuqori dielektirik xu-
susiyatga ega. Neft mahsulotlarida tez
eriydi
3
Ftorkauchuk
(CKФ)
CKTga o‘xshash, ammo neft mahsulot-
larida erimaydi
4, 5
Etilenpropilenli
(СКЕП)
50°C dan 130°C gacha haroratlarda ish-
latishga yaroqii, yuqori elektroizolatsion
xususiyatga ega
1
Izoh. Uchinchi ustundagi raqamlar kauchukning ishlatilish soha-
sini bildiradi: 1) kabina oynalari va boshqa detallarni zichlash uchun
ishlatiladi; 2) kabina eshiklari va boshqa detallarni zichlash uchun ish-
latiladi; 3) havo, suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari muhi-
tida ishlatishga yaroqli zichlagichlar (halqalar, qistirmalar, manjetlar
va boshqalar) tayyorlashda ishlatiladi; 4) neft mahsulotlari muhitida
ishlatishga yaroqli zichlagichlar tayyorlashda ishlatiladi; 5) neft mah-
sulotlari muhitida ishlatishga yaroqli klapan detallari tayyorlashda
ishlatiladi; 6) havo, suv, amortizatorlar tayyorlashda ishlatiladi; 7) neft
mahsulotlari muhitida ishlatishga yaroqli amortizatorlar tayyorlashda
ishlatiladi; 8) havo muhitida ishlatishga yaroqli kuch uzatuvchi detallar
(disklar, vtulkalar, bloklar) tayyorlashda ishlatiladi; 9) neft mahsulot-
241
lari muhitida ishlatishga yaroqli kuch uzatuvchi detallar tayyorlashda
ishlatiladi; 10) havo, suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari
muhitida ishlatishga yaroqli himoya detallari (ustqo‘ymalar, muftalar
va boshqalar) tayyorlashda ishlatiladi; 11) neft mahsulotlari muhitida
ishlatishga yaroqli himoya detallari tayyorlashda ishlatiladi; 12) havo,
suv, kislota va ishqorlarning kuchsiz eritmalari muhitida ishlatishga
yaroqli umumiy maqsadlar uchun ishlatiladigan yordamchi detallar
tayyorlashda ishlatiladi; 13) shinalar tayyorlashda ishlatiladi.
10. 3. Rezina materiallar olish
Tabiiy va sintetik kauchuklardan toza holda foydalanish che-
garalangandir (yelimlar tayyorlashda, izolatsiyalovchi lentalar,
zichlovchi qistirmalar tayyorlashda qo‘llaniladi). Chunki ular bir
qator kamchiliklarga ega, jumladan, mustahkamligining yetarli
emasligi. TKlarning mustahkamligi 1–1,5 МРа, СКБ va stirolli
SKlar uchun 0,5 MPa dan ortmaydi. Kauchuklarning mustahkam-
ligini oshirishning samarali usullaridan biri vulkanizatsiyalashdir.
