246
boshqa detallar tayyorlanadi. Ular yonilg‘i va moyda ko‘pi bilan
1–3 foiz shishadi.
Nairitdan olingan moy, benzinga chidamli rezi-
nalar (xloropren kauchuk) keng tarqalgan. Bu rezina oltingugurt-
siz harorat ta’sirida vulkanizatsiyalanadi. Nairit asosida olingan
rezinalar neft mahsulotlari muhitida 120–130°C
gacha haroratda
ishlay oladi. Ular elastik, tezda eskirmaydi. Butadiyennitril kau-
chuk (CKH)dan tayyorlangan rezinaning ekspluatatsion xossalari
yana-da yaxshiroq. Bundan tashqari, ular suyultirilgan kislota va
ishqorlar ta’siriga chidamli hamdir.
Ko‘pgina hollarda yuqori harorat ta’siriga
yaxshi chidash beradi-
gan rezinalar kerak bo‘ladi. Ular, asosan, minus 60°C dan +300°C
gacha harorat doirasida uzoq muddat ishlay oladigan kremniyor-
ganik kauchuklardan (CKT) olinadi. Yuqori dielektrik xossalarga
ega. Ularning o‘ziga xos xususiyatlari shundan iboratki, sernam
sharoitda ham ekspluatatsion xossalari o‘zgarmaydi. Shuning
uchun ulardan tropik iqlimda ishlatiladigan buyumlar tayyorlana-
di. Ularning neft mahsulotlarida tez erishi katta kamchiligidir. Bu
kamchilikni kauchuk molekulasiga ftor atomini qo‘shib yo‘qotish
mumkin. Bunda СКФ kauchuk olinadi. Bu kauchuk yonmaydi, is-
siqqa chidamli (300°C gacha), gidrotizim shlanglar
birikmalarini
ishonchli, samarali zichlash uchun ishlatiladi. Pnevmatik shlang-
larni ta’mirlashda vulkanizatsiyalanmagan materiallar chiqariladi.
Ularga protektorli profillangan rezinalar kiradi. Ular yurish yo‘li
yoki to‘la profilli protektor hosil qilish uchun mo‘ljallangan. Bu
materiallarga qatlamli jipslovchi kamerabop rezina listlar ham kira-
di. Ular kamerasiz shinalar va kameralarni ta’mirlashda ishlatiladi.
Xom rezinadan elastik rezina olish uchun uni 140–150°C harorat-
gacha qizdirish (yaxshisi, bosim ostida) kifoya.
