116
nish jarayonini sekinlashtiruvchi oksidlanishga qarshi qo‘shilmalar
qo‘shish yo‘li bilan erishiladi. Oksidlanishga qarshi qo‘shilmalar
moyning oksidlanish jarayoni
boshlanishini kechiktirib, ishlash
davrini kengaytiradi, oksidlanganda hosil bo‘lgan gidrooksidlar-
ni buzib yuboradi va buning natijasida zanjirli reaksiyani to‘xta-
tib qo‘yadi, uglevodorodlarning oksidlanish mahsulotlariga ta’sir
ko‘rsatib,
yangi moddalar hosil qiladi, bu moddalar oksidlanishga
qarshi xususiyatga ega bo‘lib, oksidlanish jarayonini to‘xtatadi.
Oksidlanishga qarshi qo‘shilmalar sifatida alkinfenolli qo‘shilma-
lar ko‘proq tarqalgan bo‘lib,
ularning eng samaralisi ionol, amin
tipidagi birikmalar va tarkibida oltingugurt, azot, fosforli birikma-
lar mavjud qo‘shilmalardir.
Antikorrozion qo‘shilmalar metall detallar sirtida korro-
zion-aktiv moddalarning metallga ta’siriga to‘sqinlik qiluvchi par-
dalar hosil qiladi.
Bu pardaning qalinligi, xususiyatlari va hosil
bo‘lish tezligi qo‘shilmaning kimyoviy tarkibi va ta’sir
sharoitiga
bog‘liq. Bu parda sirtni yeyilishdan, tirnalish, qirilish va toliqib
yemirilishdan saqlaydi. Qo‘shilmalarning ikkinchi ta’sir yo‘li – bu
oltingugurtli yonilg‘ini yonish va moyni
oksidlanish natijasida ho-
sil bo‘lgan korrozion-agressiv mahsulotlarni neytrallashdir.
Antikorrozion qo‘shilmalar sifatida quyidagi birikmalar ishlati-
ladi: tributilfosfit, trifenil fosfit, oltingugurtlashgan moy va bosh-
qalar.
