K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Download 6,9 Mb. Pdf ko'rish
bet	61/156
Sana	16.11.2023
Hajmi	6,9 Mb.
	#99491

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 156

Bog'liq
K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda is

Ko‘pirishga qarshi qo‘shilmalar.
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalar.

Depressor qo‘shilmalar. Havo harorati past bo‘lganida odat-
dagi moylar o‘zining oquvchanlik xususiyatini yo‘qotishi tufayli
ularni ishlatib bo‘lmaydi. Shuning uchun qotish harorati nisbatan
yuqori bo‘lgan moylarga depressor qo‘shilmalar qo‘shiladi.
Depressor qo‘shilmalar havo harorati pasaygan paytlarda moy
tarkibidagi parafin kristallarining o‘sishini to‘xtatib turadi. Buning
natijasida moyning qotish harorati 15–20°C ga pasayadi va moy
o‘zining oquvchanlik xususiyatini saqlab qoladi. Bunday qo‘shil-
119
malar sifatida dialkilnaflalin, paraflou, santopur, polimetakrilat D
va boshqa qo‘shilmalardan foydalaniladi.
Ko‘pirishga qarshi qo‘shilmalar. Ish jarayonida motor moyi
kuchli ko‘pirishi mumkin, buning natijasida ishqalanuvchi yu-
zalarni moylash sifati sezilarli darajada yomonlashadi. Moyning
ko‘pirish darajasi moyning qovushoqlik va zichligiga, shuning-
dek, haroratga bog‘liq. Ko‘pirishga qarshi qo‘shilmalar moylar-
ning sirt tarangligini kamaytiradi va bu bilan ularning havo va suv
aralashganida, masalan, chayqalganida, ko‘pirishiga to‘sqinlik
qiladi. Ko‘pirishning oldini olish maqsadida moyga polimetilsilok-
san (ПМС–200А), polidimetilsiloksan, polietilsiloksan va boshqa
qo‘shilmalar qo‘shiladi. Bu qo‘shilmalar moyga yuvuvchi qo‘shil-
ma bilan birgalikda qo‘shiladi.
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalar. Surkov moylarining ekspluatat-
sion xususiyatlarini yaxshilash maqsadida ularga birdaniga turli xil
xususiyatlarga ega bo‘lgan bir nechta organik birikmalar qo‘shila-
di. Bu qo‘shilmalar moyning bir qator xususiyatlarini yaxshilash
maqsadida qo‘shilganligi tufayli ular ko‘p funksiyali qo‘shilmalar
deb yuritiladi.
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalarni moylarga aralashtirish zarurati
dvigatelning ishonchli va uzoq muddat ishlashini ta’minlash uchun
moy bir qator ekspluatatsion xususiyatlarga (oksidlanishga qarshi,
qurum hosil bo‘lishiga qarshi, antikorrozion, yemirilishga qarshi)
ega bo‘lishligidan kelib chiqadi.
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalar jumlasiga alkilfenolli, fenolsul-
fidli, shuningdek, tarkibida fosfor va oltingugurt bo‘lgan polimer
birikmalar kiradi.
ВФК va КФК, shuningdek, ВНИИНП–370 va ВНИИНП–371
qo‘shilmalari alkilfenolli qo‘shilmalardir. Ularni tarkibida bariyli
yoki kalsiyli tuzlar bo‘ladi. Ular yuqori antikorrozion, yuvuvchi,
qurum hosil bo‘lishiga va oksidlanishga qarshi xususiyatlarga ega.
Fenolsulfidli
qo‘shilmalar
(АзНИИЦИАТИМ–1
va
ЦИАТИМ–339) antikorrozion va yuvuvchi xususiyatlarga ega,
shuningdek, moyning qotish haroratini pasaytiradi.

120
АзНИИ–7 va АзНИИ–8 (АзНИИ–7 va СБ–3 qo‘shilmalari
ning 1 : 1 nisbatdagi aralashmasi) qo‘shilmalarining antikorrozion
va yuvuvchi xususiyatlari yaxshi, shuningdek, moyning moylash
xususiyatini yaxshilaydi va qotish haroratini pasaytiradi.

Download 6,9 Mb.

1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 ... 156

Download 6,9 Mb.

Pdf ko'rish