122
sil bo‘lishiga qarshi kurash dvigatelning issiqlik holatini normal
ushlab turishni ta’minlashga qaratilgan ekspluatatsion tadbirlarga
asoslangan.
O‘rtacha haroratli zonada, yuqori haroratli zonadan farqli o‘la-
roq, moy ishqalanishni va detallarning yemirilishini kamaytira-
di, shuningdek, porshen va silindr orasidagi tirqishni zichlaydi.
Moyning 200–300°C haroratgacha qizigan detallar sirtini yupqa
parda bilan qoplashi bu zonaga xosdir. Bunday sharoitda moy
tarkibidagi uglevodorodlar va boshqa
komponentlarning kimyoviy
turg‘unligi yetarli bo‘lmay qoladi. Ular oksidlanadi va bug‘lanuv-
chanligi yomon, qovushoqligi yuqori, moyda erimaydigan mahsu-
lot (asfaltenlar va smolalar) hosil qiladi
va detallarga yupqa yalti-
roq qatlam (loksimon cho‘kma) ko‘rinishida o‘tiradi.
Loksimon cho‘kma porshen halqalarida va ariqchalarida, por-
shen yubkasida, shatun va boshqa detallardagi tirqishlarni to‘ldirib
qo‘yadi. Natijada dvigatelning issiqlik
rejimi buziladi va buning
oqibatida porshen halqalari kuyadi.
Dvigatelning past haroratli zonasida ish rejimining nisbatan
yengilligiga qaramay, bu zonada ham moylarning oksidlanishi ku-
zatiladi. Moyning oksidlanishi natijasida moyda qisman eriydigan
organik kislotalar hosil bo‘ladi. Hosil bo‘lgan organik kislotalar
dvigatel detallarini korroziyalashga olib keladi.
