Nazariy ishlab chiqarish unumdorligi Pn eng yuqori bo’ladi. Mashinalardagi ishchi organlarni foydasiz xarakatlari bo’lmasa tx =0 ishlab chiqarish unumdorligi eng yukori bo’ladi, ya'ni jarayonlar tuxtovsiz bo’ladi (misol uchun kimyoviy ishlab chiqarishda)
Pn = 1/tp (1.6.)
Poyabzal sanoatida bunday ishlab chiqarish unumdorlik bo’lmaydi. Ammo bu boshqa ishlab-chiqarish turlariga asos bo’la oladi.
Xisoblangan (tsiklik) ishlab-chiqarish unumdorligi , dona/s:
Prasch = 1/tr + tx (1.7)
Bu tenglama shuni ko’rsatadiki, mashina to’xtovsiz ishlashida vaqt birligida nechta buyumga ishlov bera oladi, ya'ni truch va tn vaqtni yukotmaslikda.
Xaqiqiy ishlab-chiqarish unumdorligi Pfak - bu real ishlab-chiqarish unumdorligi, u barcha vaqt yukolishlarni xisobga oladi, shu jumladan truch va tp, dona/s:
Pfak = 1/tr + tx +trusch + tp (1.8)
Ishlab chiqarish unumdorligini oshirish uchun foydasiz vaqt yo’qolishini kamaytiradigan ishlov berish usullarini, mexanizm va moslamalardan foydalanish lozim. Umuman bunday vaqt yuqolishlar mashinaning konstruktsiyasiga boglik. Mashinani konstruktsiyasini takomillashganligini baxolash uchun ishlab-chiqarish unumdorligi koeffitsenti qo’llaniladi
(1.9.)
Mashinani loyixalashda ga intilishi kerak. Texnikadan foydalanish
darajasini va xisoblangan ishlab-chiqarish unumdorligini baxolash uchun mashinadan foydalanish koeffitsenti kiritiladi ηi:
(1.10)
Bu koeffitsentdan mexnatni tashkil etishda foydalaniladi (va ηi→1).
Poyabzal mashinalarni ko’pchiligi uchun ηi→1 tashkil etadi, bu juda past kursatgich. Demak mashinalarni unumdorligini oshirish uchun yangi progressiv texnologiyalardan, materiallardan foydalanishga imkoniyatlar bor.
Yuqorida keltirilgan tenglamalar, detallarga parallel usulda ishlov berishdagi mashinalarni ishlab-chiqarish unumdorligini aniklaydi.
Ketma-ket ishlov beradigan mashinalarni ishlab-chiqarish unumdorligi, buyumga to’liq ishlov berish yoki to’liq ishchi sikl bir-necha kinematik tsikllarda bajariladi
Prаsch = 1/Σtr + Σtx (1.11)
Xaqiqiy ishlab-chiqarish unumdorligi
Pfak = 1/Σtr + Σtx +truch + tp (1.12)
Σtr yiqindisi itp deb ko’rsatilishi mumkin, xamda Σtx yigindisi (i-1)tx deb. Bu yerda i buyumga to’liq ishlov berishga sarflangan kinematik sikllar soni. Tenglamalar (1.11 va 1.12) kuydagicha ifodalanishi mumkin
(1.13)
Buyumlarga parallel usulda ishlov berishda ishlab-chiqarish unumdorligi afzalroq va u, yangi progressiv texnologiyalar kabi, avtomat, avtomatik liniyalar, robototexnik komplekslarni yaratishga yordam beradi.
4-MA’RUZA
MASHINALAR PUXTALIGINI VA UNUMDORLIGINI OSHIRISH YO‘LLARI. POYABZAL VA CHARM ATTORLIK SANOATIDA MASHINALAR ISH UNUMDORLIGI. NAZARIY VA XAQIQIY ISH UNUMDORLIGI. MASHINANI ISHLATISH KOEFFITSIENTI, HAMDA PUXTALIK KOEFFITSIENTI. ISHCHINI ISH BILAN TA’MINLASH KOEFFITSIENTI, KO‘P MASHINALI ISHLAB CHIQARISHDA ISH UNUMDORLIGI. AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARNING ISH UNUMDORLIGI VA PUXTALIGI.
Mashinani ishlab-chiqarish unumdorligi va ishonchliligi.
Texnologik jixozlarning asosiy ko’rsatkichlaridan ishlab-chiqarish unumdorligi va texnologik jarayonini sifatli bajarilishi. Bu ko’rsatkichlar mashina ishonchliligiga va uni texnik xolatiga bogliq. Mashinaning asosiy parametrlarini umumlashgan moxiyati bilan uni ishonchliligi va texnik xolati tavsiflanadi. Unga ishlatiluvchi quvvat, ishlash aniqligi, detallarni puxtaligi, bikirligi va x.k. loyixalash jarayonida xar bir parametr xisoblangan va ular mashina ishlashini ishonchliligini belgilaydi. Biron bir parametr xisobga olinmasa mashina ishonchliligini pasaytiradi, uni vaqti-vaqti bilan to’xtab qolishiga va ishlab-chiqarish unumdorligini kamaytirishiga olib keladi xamda chiqarilayotgan maxsulot sifatini pasaytiradi.
Belgilangan rejimda va qo’llanilish sharoitida talab etilgan funktsiyalarni bajara olinishi, texnik xizmat kursatilishda, ta'mirlashda, saqlashda, transportirovka qilishda ob'yektni (mashina, mexanizm, uzel, detalni) ma'lum davr ichida belgilangan barcha parametrlarni saqlana olishi ishonchlilik deyiladi.
|
