Topshiriq. Bo‘shliqni to‘ldiring.  KORPUS LINGVISTIKASI

KORPUS LINGVISTIKASI
 
Manzura Abjalova
 
~ 9 ~ 
2.
 
KORPUS LINGVISTIKASINING SHAKLLANISHI VA 
TARAQQIYOTI 
Korpus lingvistikasi – matn (til / lingvistik) korpuslarini ishlab 
chiqish, yaratish va ulardan foydalanish bilan shug‘ullanadigan soha, 
aniqroq aytganda, kompyuter lingvistikasining yo‘nalishi. Korpus 
lingvistikasi (corpus linguistics) termini ingliz tilidagi dastlabki 
korpuslarning yaratilishi bilan yuzaga kelgan. Bu harakatlarga o‘sha 
davrda tilshunoslikning zamonaviy yo‘nalishi sifatida qaralgan. 
Corpus 
linguistics
termini dastlab 1963-yilda ingliz tilidagi korpuslarning 
yaratilishi bilan foydalanila boshlangan. Rossiyada mazkur termin 1996-
yilda ingliz tili xalqaro korpusi
2
mualliflaridan Sidni Grinbaum 
ma’ruzalari orqali kirib kelgan.
Korpus lingvistikasidagi tadqiqotlar 40-yillarda Blumfild, Fritz va 
Bonders tomonidan boshlangan. Nils Frensis va Genri Kuchera birinchi 
bo‘lib korpus yaratish tamoyillarini ishlab chiqdi.
1980-yillardan 
boshlab 
esa 
kompyuter 
texnologiyalarining 
rivojlanishi bilan korpuslarni yaratish taraqqiy eta boshlagan. 1990-
yillarning birinchi yarmida KorpLing yangi lingvistik yo‘nalish sifatida 
2
 
http://ice-corpora.net/ice
  

Manzura Abjalova
 
 
~ 10 ~ 
shakllandi. 1992-yilda KorpLing bo‘yicha birinchi Nobel simpoziumida 
Dj.Svartvik o‘z materiallarining muqaddimasini “Korpus lingvistikasi 
yetuklikka erishdi” deb nomlagan
3
. XX asrning 90-yillaridan boshlab 
korpus lingvistikasiga oid ilmiy tushunchalar mukammalroq shakllandi, 
turli xil manbalarda bu yangi yo‘nalish haqida bir-biriga yaqin ta’riflar 
berila boshlandi (bir qancha ta’riflar oldingi mavzuda berildi). 
Albatta, KorpLing shunchaki yuzaga kelmagan. Undan oldin 
korpuslarni yaratish va korpus usullaridan foydalanishning ko‘p asrlik 
davri bo‘lgan. Biroq zamonaviy KorpLingdan asosiy farq materialni 
saqlashning elektron shakli emas, balki kartoteka usullari mavjud edi. 
KorpLing tarixidagi bu 

Download 4,46 Mb.