M. E. Mamarajabov, D. E. Toshtemirov, O‘. A. Yuldashev informatika o‘qitish metodikasi

148 
 
6- BOB. O‘QITISHNING MEYORIY HUJJATLARI, O‘QUV 
JARAYONINI REJALASHTIRISH VA DARS TAHLILI 
 
6.1. O‘qitishning meyoriy hujjatlari 
 
Davlat ta’lim standarti va uning tuzilishi. 
Ilmiy pedagogik 
adabiyotlarda ta’lim mazmunini shakllantirishning quyidagi uch 
bosqichi ko‘rsatiladi:
1)
umumiy nazariy bosqich;
2)
o‘quv bosqichi;
3)
o‘quv materialini o‘zlashtirish bosqichi, ya’ni, ta’lim 
mazmunining o‘quv rejasi, o‘quv dasturi va darsliklar kabi me’yoriy 
hujjatlarda o‘z ifodasini topishi.
Umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi mazmuni davlat 
ta’lim standarti, o‘quv rejalari mazmunida namoyon bo‘ladi. O‘quv 
rejalari quyidagilardan iborat: tayanch, namunaviy va maktab o‘quv 
rejasi.
Umumiy o‘rta hamda o‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi 
muassasalari (akademik litsey va kasb- hunar kollejlari) uchun tayanch 
o‘quv rejasi davlat ta’lim standartining tashkiliy qismi hisoblangan 
asosiy me’yoriy hujjat bo‘lib, u namunaviy va amaliy o‘quv rejalarini 
ishlab chiqish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Tayanch o‘quv rejasi 
davlat ta’lim standarti tarkibiy qismi sifatida O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.
Maktab, akademik litsey va kasb- hunar kollejlarining namunaviy 
o‘quv rejalari tayanch o‘quv rejasi asosida tuziladi va O‘zbekiston 
Respublikasi Xalq ta’limi hamda Oliy va o‘rta maxsus ta’lim 
Vazirliklari tomonidan tasdiqlanadi. Bu reja uzoq muddatga mo‘ljallab 
tuziladi va uning asosida mavjud sharoitlarni hisobga olib ishchi o‘quv 
rejalari ishlab chiqiladi.
O‘quv rejasi
– 
me’yoriy hujjat hisoblanib (ta’lim muassasasi 
sertifikati) quyidagilarni belgilaydi:
-
o‘quv yili, chorak (semestr)lar va ta’tillarning davomiyligi;
-
ushbu ta’lim muassasasida o‘rganiladigan o‘quv fanlari tartibi;
-
o‘qish yillari bo‘yicha fanlarni taqsimlash;
-
har bir fan bo‘yicha yaxlit ta’lim davri va har bir sinf (kurs)da 
fanlarni o‘rganishga ajratilgan soatlar hajmi;
-
har bir fanni o‘rganishga ajratilgan haftalik soatlar hajmi;

149 
-
praktikumlar, ishlab chiharish va pedagogik amaliyotlar hamda shu 
kabilarning davomiyligi.
O‘quv rejasida, yana shuningdek
, 
aniq bir o‘quv muassasi 
xususiyatlarini aks ettiruvchi, o‘quvchilarning erkin tanlovi bo‘yicha 
fakultativ va majburiy mashg‘ulotlar aks ettiriladi.
O‘quv dasturi – muayyan o‘quv fani bo‘yicha bilim, ko‘nikma va 
malakalar mazmuni, umumiy vaqtni muhim bilimlarni o‘rganilishi 
bo‘yicha taqsimlash, mavzularning ketma- ketligini belgilash hamda 
ularning o‘rganilish darajasini yorituvchi me’yoriy hujjat.
Dasturda o‘quv materialining ta’limning har bir yili va har bir sinf, 
kurs bo‘yicha taqsimlanishi tuzilishi asoslab berilgan. Dasturda 
ko‘rsatilgan bilim, malaka va ko‘nikmalarni o‘quvchilar tomonidan to‘la 
o‘zlashtirilishi o‘qitish jarayoni muvaffaqiyatliligi va samaraliligi 
mezonlaridan biri hisoblanadi.
O‘quv dasturlari namunaviy, ishchi va mualliflik bo‘lishi mumkin.

Download 5,02 Mb.