ifloslantirishi oqibatida insonlar hayotiga jiddiy xavf soladi. Bu borada
ayniqsa
metallurgiya, kimyo, biotexnologiya, rezina-texnika, neftni qay
ta ishlovchi va boshqa sanoat tarmoqlarining salbiy ta’siri juda kattadir.
Respublikamizdagi sanoati rivojlangan ayrim shaharlarda, jximladan, Sa-
marqand, Farg‘ona, Andijon, Qo‘qon, Angren, Olmaliq,
Chirchiq, Navoiy
va boshqa shaharlarda havoning ifloslanish darajasi m e’yoridan 1,5-2,
hatto ayrim joylarda 3-6 marta ortiq. Markaziy Osiyoda havoni eng ko‘p
ifloslantiruvchi Tojikiston Respublikasining Tursunzoda shahridagi alu-
miniy zavodi 1987-yilda havoga belgilangan miqdordan deyarli ikki ba
ravar ortiq zaharli modda chiqarib kelgan. Shamolning yo‘nalishigako‘ra,
ftorbirikmasining 80 foizi Surxondaryo viloyatining Sariosiyo, Denov,
Oltinsoy tumanlariga tushadi.
Shuningdek, u yerlardagi havoning iflosla
nishiga Shargundagi briket fabrikasi va g ‘isht zavodining ta’siri ham
katta. Ulardan chiqadigan zaharli moddalar insonlaming salomatligiga
jiddiy xavf tug‘dirmoqda, hatto, uy hayvonlari ham bundan katta talafot
ko‘rmoqda.
Kimyo sanoati korxonalari ko‘p joylashgan Chirchiqdagi «Elek-
trokimyo», Farg‘onadagi «Azot», «Farg'onaneftesintez», Navoiydagi
«Elektrokimyomash», «Azot» va boshqa sanoat
birlashmalaridan juda
ham xavfli zaharli moddalar (KTZM) tashqariga chiqarib yuborilmoqda.
Dunyo miqyosida yiliga havoga uglerod (II) oksidi - 250 mln. t ,
yoqilg‘i kukuni - 100 mln. t., uglevodorod -
88
mln. t., azot (II) oksidi -
53 mln. t., ammiak - 4 mln. t , oltingugurt vodorodi - 3 mln. t , qo‘rg‘oshin
birikmalari - 1 mln t , ftor - 0,4 mln. t. chiqariladi. Bunday sanoat kor-
xonalarining chiqindi mahsulotlari insonlar
hayotiga katta xavf solib, turii
xil kasalliklami keltirib chiqarmoqda, ummi qisqartirmoqda hamda atrof
muhirni, yerlami, havoni va suv havzalarini jiddiy zararlantirmoqda. Ular
ning hammasi esa insonlami muhofaza qiluvchi omillar hisoblanadi.
