- 11 -
ishlovchi elektr dvigatelning har xil kuchlanishli elektr zanjirlari bir
ulanish hisoblanadi. Ko‘p burchakli, bir yarimtalik va shunga o‘xshash
sxemalarda liniya, transformator ulanishsiga ushbu liniya yoki
transformator TQga bevosita ulangan barcha kommutatsion apparatlar va
shinalar tegishli bo‘ladi;
farmoyish – ishni xavfsiz
bajarish uchun uning mazmunini, ish joyini,
vaqtini, xavfsizlik choralarini (kerak bo‘lgan taqdirda) bajarish
topshirilgan shaxslarni belgilovchi og‘zaki topshiriq;
xavfli ta’sir – biror-bir narsaning qandaydir obyektga (organizmga,
uskunaga) salbiy ta’siri xavfi;
"shart", "zarur", "kerak" – Qoidalarning ushbu talablarini bajarish
majburiyligini bildiradi;
ekranlash zonasi – elektr maydoni kuchlanganligi 5 kV/m dan
ortmaydigan, elektr maydonida bo‘lgan bino va inshootlar, shuningdek,
yerga
ulangan
metal
konstruksiyalar,
uskuna
poydevorlari,
transformatorlar va yirik gabaritli obyektlar yaqinidagi fazo;
elektr maydonining ta’sir zonasi – elektr maydonining kuchlanganligi 5
kV/m dan ortiq bo‘lgan ochiq fazo;
elektr uzatish kabel liniyasi – bir yoki bir necha kabellardan tashkil
topgan,
bevosita yerga, kabel kanallariga, quvurlariga va kabel
konstruksiyalariga yotqizilgan elektr uzatish liniyasi;
elektr uzatish kabel liniyalari va aloqa kabel liniyalarining muhofaza
zonasi – yer ostida joylashgan KLning eng chetdagi kabelidan ikki
tomonga vertikal sirtlar bilan: KL uchun 1 m, AKL uchun 2 m masofada
chegaralangan yer uchastkasi. Suv havzasining suv osti KL va AKL
- 12 -
bo‘ylab eng chetdagi kabelidan ikki tomonga 100 m masofada vertikal
sirtlar bilan chegaralangan suv sirtidan tubigacha bo‘lgan qism;
elektr uzatish havo liniyasi –
ochiq havoda joylashgan, izolyator va
armaturalar yordamida tayanchlarga yoki muhandislik inshootlari
(ko‘priklar, ko‘prik yo‘llari va hokazolar) kronshteynlariga hamda
ustunlariga mahkamlangan simlar orqali elektr energiyasini uzatish uchun
tuzilma. Elektr uzatish havo liniyasining boshlanishi va oxiri deb liniya
portallari yoki TQ, shoshobchalar uchun esa - shoxobchaga ajralgan
yerdagi tayanch va liniya portallari yoki taqsimlovchi qurilmaga kiruvchi
qismi qabul qilinadi. Bunda HL tomonida liniya portallariga o‘rnatilgan
tortuvchi izolyatsiyalovchi osmalar hamda HL simlarida mahkamlangan
barcha qisqichlar, HLga qarashlidir. Liniya portallari,
podstansiya
tomonidan tortuvchi izolyatsiyalovchi osmalari bilan ushbu portallardagi
halqa, HL simlaridan har xil
uskunalarga (o‘chirish-yoqish apparatlariga, razryadlagichlarga, aloqa
kondensatorlariga va hokazolarga) tushgan simlar hamda yuqori
chastotali to‘sgichlar havo elektr uzatish liniyasiga kirmaydi;
Elektr uzatish havo liniyalari va aloqa havo liniyalarining muhofaza
zonasi
HL bo‘ylab, eng
chetda joylashgan simlardan, ularning og‘ishmagan
holatida:
1 kVgacha kuchlanishda bo‘lgan HL va AHL uchun - 2 m;
1 - 10 kV HL uchun - 10 m;
35 kV HL uchun - 15 m;
110 kV HL uchun - 20 m;
220 kV HL uchun - 25 m;
- 13 -
500 kV HL uchun - 30 m masofada, liniyaning ikkala tomoni bo‘ylab,
vertikal sirtlar bilan chegaralangan yer uchastkasi va havo bo‘shlig‘i
ko‘rinishidagi zona.
Kemalar qatnovchi suv havzalari (daryolar, kanallar, ko‘llar va hokazolar)
ustidan o‘tgan HL bo‘ylab, eng chetda joylashgan simlardan, ularning
og‘ishmagan holatida liniyaning ikkala tomonida vertikal sirtlar bilan 100
m masofada, kemalar qatnamaydigan suv havzalari uchun esa
quruqlikdan o‘tadigan HL muhofaza zonasini belgilash uchun nazarda
tutilgan masofadagi chegaralangan havo bo‘shlig‘i ko‘rinishidagi zona;
elektr energetika – elektr energiyasini hosil qilish (ishlab chiqarish),
uzatish, taqsimlash, sotish va iste’mol qilish sohasi;
elektr qurilmasi – elektr
energiyasini ishlab chiqarish, transformatsiya
qilish, uzatish, taqsimlash hamda uni energiyaning boshqa turiga
aylantirish uchun
mo‘ljallangan mashinalar, apparatlar, elektr uzatish liniyalari va
yordamchi uskunalar yig‘indisi (ular o‘rnatilgan inshootlar va binolar
bilan birgalikda);
elektr himoya vositalari – elektr qurilmalarida
ishlayotgan odamlarni
elektr tokidan jarohatlanishdan, elektr yoy va elektromagnit maydoni
ta’siridan himoya qilish uchun xizmat qiladigan, holda o‘zi bilan va
transportda olib yuriladigan vositalar;
yuk ko‘tarish mashinalari – yuk ko‘tarish uchun barcha turdagi kranlar,
kran-ekskavatorlar (po‘lat arqonga osilgan ilgaklar yordamida ish
bajaradigan ekskavatorlar), tallar va chig‘irlar;
qayta ishga qo‘yish – ushbu naryad bo‘yicha avval bajarilayotgan ishga
qayta ishga qo‘yish;
