Mantiqiy Iqtisodiyot

306
Yakuniy xulosalar
Iqtisodchi va muallim bo'lishidan tashqari, mualliflarning barchasi ota-ona, amma-xola
va amaki-tog'alar hamdir. Talabalarimizga va ushbu kitobning o'quvchilariga bilimni
meros qoldirish bilan bir qatorda, biz kelajak avlod hayotiga ijobiy ta'sir ko'rsatishni
istaymiz. Siz ham fikrimizga qo'shilishingizga aminmiz.
Biz bu maqsadga turli yo'llar orqali erishishimiz mumkin. Inson o'z salohiyatiga
erishishi uchun davlat tomonidan kerakli muhit yaratilishini ta'minlash borasida biz
mahalliy, milliy va global miqyosda harakat qilishimiz mumkin. Shaxsan esa, biz
farzandlarimizga namuna bo'lib, ular oqilona qarorlar qabul qilishiga yo'l ko'rsatish
orqali muvaffaqiyatga intilish odatini singdirishga harakat qilishimiz mumkin.
«Mantiqiy Iqtisodiyot»ning ushbu qismida ko'rganimizdek, moliyaviy erkinlik
odatda zaruriy narsalarga ega bo'lish va oddiy ehtiyojlarni qondirish kabi xavotirlarni
yo'qqa chiqarish orqali umumiy farovonlikni yaxshilaydi. Tirishqoqlik bilan mehnat
qilish, oldiga maqsadlar qo'yib ularga erishish va hozirgi qarorlarning kelajakdagi
oqibatlarini inobatga olib, bir zumdalik qoniqish nafsidan qochish odatlarini
shakllantirgan odamlar boshqalarga qaraganda hayotning har bir jabhasida
muvaffaqiyatliroq bo'ladilar.
Yoshlarga mas'uliyatni o'rgatishning muhim yo'llaridan biri bu ularga pul ishlab
topilishini tushuntirishdir; u osmondan tushmaydi. Bolalarni istagan narsalariga
erishishlari uchun ularga pul ishlashga imkon beradigan topshiriqlarni berish orqali
hattoki kichikligidan rag'batlantirish mumkin. Ushbu topshiriqlar muayyan ta'lim
maqsadlariga erishadigan rag'batlardan yoki kuchukni ko'chaga olib chiqish yoki
kartoshka po'stini archish kabi uy yumushlaridan iborat bo'lishi mumkin. Pul nafaqat
siz istaydigan narsaning ko'prog'iga erishish vositasi, balki u boshqalarga ular
istaygidan narsalarning ko'prog'iga erishishlari uchun siz qo'shgan hissangizning
o'lchovi hamdir. Kop'roq pul ishlashning eng yaxshi yo'li bu boshqalarga xizmat qilish
va ularning farovonligini oshirish yo'llarini topishdir. Bola qanday kasb tanlamasin,
ushbu tadbirkorlik sabog'i uning mansabga ko'tarilishi davrida juda asqotadi.
Hatto bola uchun xarajat qilayotgan paytda ham unga barcha xarajatlar bilan

307
bog'liq qiymat va murosali tanlov g'oyalarini tushuntirish mumkin. Bolalarimiz butun
hayotlari davomida cheklangan daromadlarini qanday sarflashlari to'g'risida qarorlar
qabul qilishlariga to'g'ri keladi. Agar ular bir buyumga ko'proq sarflasalar, boshqasiga
kamroq sarflashlari lozim bo'ladi. Barchamiz murosali tanlov qilishimizga to'g'ri keladi.
Biz bolalarimizga yoshligidan ushbu haqiqatni tushuntirib, ularga oqilona qarorlar
qabul qilishni o'rgatadigan hayotiy tajribalardan dars berishimiz keark. Ko'p ota-onalar
(hattoki evaziga hech narsa talab qilmay cho'ntak puli beradiganlari ham) bolalarini pul
yig'ib, uning bir qismini xayriya qilishga rag'batlantiradilar. Bunday ota-onalar
ko'pincha bolalari bilan mablag'larni qayerga ajratish va nima uchun boshqalarning
farovonligi to'g'risida qayg'urish o'z va jamiyat farovonligiga ko'maklashishi to'g'risida
suhbatlashadilar.
Umuman olganda, muvaffaqiyatli hayot maqsadlar qo'yish, ularga erishish
uchun mehnat qilish, faoliyatingiz boshqalarga qanday qilib manfaat keltirishini bilish,
ma'lum bir maqsad uchun pul jamg'arish va uni oqilona sarflashdan iborat. Bular
muvaffaqiyatning asosiy tarkibiy qismlaridir. Iqtisodiyot fani yanada qoniqarli hayot
kechirishga yo'l ko'rsatadi.
Sayohatimiz yakuniga yetyapti. Ushbu kitobda bizning maqsadimiz sizni yanada
muvaffaqiyatli hayot kechirishingiz uchun kerakli ma'lumotlar va vositalar bilan
ta'minlashdan iborat edi. Umid qilamizki, sizni yangicha fikrlashga undadik va siz
olgan bilimlaringizdan o'z hayotingizni va atrofingizdagi odamlarning hayotini
yaxshilashda foydalanasiz.

Download 9,85 Mb.